 |
| Αφίσα του Γιώργου Βακιρτζή για το Roman Holiday (1953) με την Audrey Hepburn. |
Η κινηματογραφική αφίσα ή πόστερ ή ντεκόρ, όπως το αποκαλούσαν παλιότερα στην Ελλάδα, αποτελεί το σήμα κατατεθέν μιας ταινίας. Ειδικά σε παλιότερες εποχές που δεν υπήρχαν τα τρέιλερ και τα teaser να δεις στο ίντερνετ ή στην τηλεόραση και να σε παρακινήσουν, η αφίσα ήταν η μόνη οπτική εντύπωση που είχες για την ταινία πριν την δεις στον κινηματογράφο. Συνεπώς δινόταν μεγάλη προσοχή σε αυτήν και δεν είναι τυχαίο που αρκετοί ζωγράφοι εργάστηκαν στον χώρο του κινηματογράφου με σκοπό να φιλοτεχνήσουν αφίσες για διάφορα σινεμά στο κέντρο κυρίως της Αθήνας. Κινηματογράφοι όπως το Ρεξ, το Παλλάς, το Τιτάνια, το Κοτοπούλη, το Αθήναιον, το Πάνθεον στολίζονταν κάθε βράδυ από τις γιγαντοαφίσες του Στέφανου Αλμαλιώτη, του Γιώργου Βακιρτζή, του Γιώργου Κουζούνη (και του αδερφού του, του Κώστα), του Σπύρου Βασιλείου, του Νικόλαου Ανδρεάκου, του Νίκου Νικολαΐδη, του Κώστα Γρηγοριάδη, του Γεράσιμου Τουλιάτου, του Βασίλη Δημητρίου, του Βαγγέλη Φαεινού, του Ανδρέα Βαζόπουλου, του Μανώλη Παναγιωτόπουλου, του Χαράλαμπου Σεράση και του Μάριου Χονδρογιάννη για να αναφέρουμε μερικούς από τους βασικότερους εκφραστές της "Σχολής των Αθηνών στο ντεκόρ", όπως είθισται να αναφέρεται πολλές φορές. Σήμερα υπάρχουν συλλογές που έχουν τις πρωτότυπες κινηματογραφικές αφίσες, όπως η συλλογή Hellafi ή ΕΛ.ΑΦΙ. (Ελληνική Αφίσα) που βρίσκεται στο Μουσείο Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης και περιλαμβάνει αφίσες από το 1950 έως το 1975.
Πρωτεργάτης σε αυτήν την άτυπη κινηματογραφική Σχολή των Αθηνών υπήρξε ο Στέφανος Αλμαλιώτης. Γεννημένος το 1910, διδάχτηκε την τέχνη της ζωγραφικής από τον αγιογράφο Γ. Ματσίγγο στην Θεσσαλονίκη. Από το 1930 σπούδασε στην ΑΣΚΤ με δασκάλους τους Δημήτρη Γερανιώτη και Ουμβέρτο Αργυρό. Ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια στην Καλών Τεχνών, γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1930, αρχίζει να ασχολείται με την γιγαντοαφίσα, κάτι καινοτόμο για τα ελληνικά δεδομένα. Μαθητές του υπήρξαν οι Γιώργος Βακιρτζής και Χαράλαμπος Σεράσης, πλάι στον οποίον έμαθαν την τέχνη και συνέχισαν το έργο του δασκάλου τους. Όμως και τα αδέρφια Κουζούνη επηρεάστηκαν από τον Αλμαλιώτη, καθώς ο Κώστας είχε το ατελιέ του δίπλα ακριβώς από το ατελιέ του Αλμαλιώτη στην οδό Ζωοδόχου Πηγής 15, και έτσι και εκείνος και ο Γιώργος έμαθαν την τέχνη μέσα από εκείνον. Πέθανε το 1987.
 |
|
Στέφανου Αλμαλιώτη, Ο Βαφτιστικός: Ταινία του 1952 σε σκηνοθεσία της Μαρίας Πλυτά και βασισμένο στην ομώνυμη οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη. Πρωταγωνιστούν οι Ανθή Ζαχαράτου, Αλέκος Αλεξανδράκης, Μίμης Φωτόπουλος. Η Πλυτά υπήρξε η πρώτη ελληνίδα σκηνοθέτρια. Δέκα χρόνια αργότερα σκηνοθέτησε τον Λουστράκο με τον Βασίλη Καΐλα. Παραγωγή: Ανζερβος.
Στέφανου Αλμαλιώτη, Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας: Κυκλοφόρησε στις 10 Οκτωβρίου 1955. Σκηνοθεσία: Ντίνος Δημόπουλος, Σενάριο: Γιώργος Τζαβέλλας, Πρωταγωνιστές: Γιώργος Φούντας, Αλέκα Κατσέλη, Παντελής Ζερβός, Κώστας Κακκαβάς, Γεωργία Βασιλειάδου, Μουσική: Τάκης Μωράκης, Χορογραφία: Δώρα Στράτου, Παραγωγή: Finos Film.
Στέφανου Αλμαλιώτη, Ένας Ήρως με Παντούφλες: Κυκλοφόρησε το 1958. Σκηνοθεσία και σενάριο: Αλέκος Σακελλάριος, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο. Πρωταγωνιστούν οι Βασίλης Λογοθετίδης (στην τελευταία του κινηματογραφική εμφάνιση, δύο χρόνια μετά πεθαίνει), Ίλυα Λιβυκού, Νίτσα Τσαγανέα, Λαυρέντης Διανέλλος, Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις, Παραγωγή: Ανζερβός.
Ο Γιώργος Βακιρτζής είναι ίσως ο δημοφιλέστερος δημιουργός αφισών στην ελληνική κινηματογραφική βιομηχανία. Γεννήθηκε το 1923 στην Μυτιλήνη από μικρασιάτες γονείς. Σε ηλικία περίπου επτά ετών έρχεται στον Πειραιά. Από μικρός προσπαθεί να βρει δουλειά. Το 1936 δουλεύει στο εργαστήριο του Τούρκου Κιαμίλ Νουρ, όπου φιλοτεχνεί επιγραφές, σκηνικά για πλανόδια θέατρα, ζωγραφικές διακοσμήσεις. Από το 1938 έως το 1940 μαθήτευσε πλάι στον Αλμαλιώτη, ο οποίος του δίδαξε την τέχνη της αφίσας, στην οποία ο Βακιρτζής καθιερώθηκε, σε σημείο που από πολλούς αποκαλείται ως ο Έλληνας Lautrec. Το 1939 ξεκινάει να σπουδάζει στην ΑΣΚΤ με καθηγητές τον Κωνσταντίνο Παρθένη και τον Ουμβέρτο Αργυρό. Στα χρόνια της Αντίστασης εντάσσεται στους ΕΑΜίτες καλλιτέχνες, όπως ήταν και ο Τάσσος, η Βάσω Κατράκη και άλλοι. Έπειτα σπούδασε ζωγραφική και χαρακτική στην Ecole des Beaux-Arts του Παρισιού (1952-1953). Η παραγωγή κινηματογραφικών αφισών πραγματοποιείται κυρίως το διάστημα 1945-1964. Παράλληλα ωστόσο ζωγράφιζε σε καμβάδες, κάτι που δεν σταμάτησε ποτέ. Από το 1945 έως το 1963 υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής της Σκούρας Φιλμ, ενώ συνεργάστηκε και με την Φίνος Φιλμς. Εξέδωσε και βιβλία με θέμα την τέχνη της γιγαντοαφίσας. Πέθανε στην Αθήνα το 1988.
Γιώργου Βακιρτζή, Μια Ζωή την Έχουμε: Κυκλοφόρησε στις 8 Μαΐου 1958 σε σκηνοθεσία και σενάριο του Γιώργου Τζαβέλλα, Παραγωγή: Finos Film, Πρωταγωνιστούν οι Δημήτρης Χορν, Υβόν Σανσόν, Βασίλης Αυλωνίτης, Χρήστος Τσαγανέας, Λαυρέντης Διανέλλος, Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις, Φωτογραφία και Μοντάζ: Ντίνος Κατσουρίδης. Για την ιστορία ο ρόλος του Χορν προοριζόταν για τον Βασίλη Λογοθετίδη, αλλά δεν το επέτρεψε η επιβαρυμένη υγεία του και ο ρόλος της Μπίμπης για την Αλίκη Βουγιουκλάκη στην θέση της Υβόν Σανσόν.
Γιώργου Βακιρτζή, Το Τελευταίο Ψέμα: Την ίδια χρονιά και συγκεκριμένα στις 10 Φεβρουαρίου 1958 προβλήθηκε το Τελευταίο Ψέμα του Μιχάλη Κακογιάννη (σκηνοθεσία και σενάριο), με πρωταγωνιστές την Έλλη Λαμπέτη, τον Γιώργο Παππά. την Ελένη Ζαφειρίου. τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, την Δέσπω Διαμαντίδου, την Μαίρη Χρονοπούλου, τον Νίκο Κούρκουλο και τον Βασίλη Καΐλα. Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις, Παραγωγή: Finos Film, Σκηνογραφία: Γιάννης Τσαρούχης. Η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ των Καννών και η Έλλη Λαμπέτη προτάθηκε για βραβείο γυναικείας ερμηνείας στα BAFTA, τα βρετανικά Όσκαρ. Ο βρετανικός τύπος μάλιστα έγραψε "Ποτέ από την εποχή της Γκάρμπο κινηματογραφική μηχανή δεν ερωτεύτηκε τόσο την σταρ μιας ταινίας. Όμως, ποτέ από την εποχή της Γκάρμπο δεν υπήρξε σταρ που να άξιζε μια τέτοια αφοσίωση, σαν την Έλλη Λαμπέτη". (Times Λονδίνου, πηγή:https://www.clickatlife.gr/cinema/movie/406/to-teleytaio-psema). 
Γιώργου Βακιρτζή, Ποτέ την Κυριακή: Μια ταινία του Ζυλ Ντασσέν που προβλήθηκε την 1η Οκτωβρίου 1960 με πρωταγωνιστές την Μελίνα Μερκούρη, τον Ντασσέν και τον Γιώργο Φούντα. Παραγωγή: Βασίλης Λαμπίρης, Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις (κέρδισε Όσκαρ μουσικής, αν και δεν πήγε να το παραλάβει). Το Ποτέ την Κυριακή έκανε την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ των Καννών, όπου κέρδισε βραβείο ερμηνείας η Μελίνα Μερκούρη, από κοινού με την Jeanne Moreau. Η ταινία προτάθηκε για πέντε Όσκαρ, όπως βραβείο γυναικείας ερμηνείας (τελικά το κέρδισε η Elizabeth Taylor), κοστουμιών για την Θεώνη Βαχλιώτη, σεναρίου και σκηνοθεσίας για τον Ντασσέν και μουσικής για τον Χατζιδάκι που ήταν και το μόνο εν τέλει που κέρδισε η ταινία. Η επιτυχία της ταινίας οδήγησε το ζεύγος Ντασσέν-Μερκούρη να το μεταφέρουν στο θέατρο, στο Broadway, όπου παίχτηκε το 1967-68. Ήταν υποψήφιο για έξι βραβεία Tony.
Γιώργου Βακιρτζή, Στέλλα: Μια ακόμα αφίσα του Βακιρτζή, όπου όπως και στις προηγούμενες είναι εμφανής η αγάπη του στο χρώμα. Η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη (σενάριο, σκηνοθεσία) και σε παραγωγή της Μήλλας Φιλμ, είναι βασισμένο στο θεατρικό έργο Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Πρωταγωνιστούν οι Μελίνα Μερκούρη, Γιώργος Φούντας, Αλέκος Αλεξανδράκης, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Σοφία Βέμπο. Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις, Σκηνογραφία: Γιάννης Τσαρούχης, Βλάσσης Κανιάρης. Η ταινία κυκλοφόρησε στις 21 Νοεμβρίου 1955. Σε μια παρόμοια αισθητική κινείται και η επόμενη αφίσα του Βακιρτζή, για το Τρελοκόριτσο.
Ο Γιώργος Κουζούνης γεννήθηκε το 1922 στην Κούταλη της Προποντίδας. Σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ με καθηγητές τον Δημήτρη Μπισκίνη και τον Ουμβέρτο Αργυρό. Μυήθηκε στην γιγαντοαφίσα μέσα από τα ατελιέ του αδερφού του, του Κώστα, και του Στέφανου Αλμαλιώτη που ήταν δίπλα. Από το 1945 έως το 1975 δημιούργησε χιλιάδες ντεκόρ κινηματογράφων, όπως τα αποκαλούσαν. Επίσης, δημιούργησε το Εργαστήρι Ζωγραφικής στον Δήμο Μοσχάτου, όπου και δίδαξε επί δέκα χρόνια. Έφυγε από την ζωή το 1998.
Γιώργου Κουζούνη, Η Άγνωστος: Προβλήθηκε στις 26 Μαρτίου 1956, σε σκηνοθεσία και σενάριο Ορέστη Λάσκου, σε παραγωγή της Finos Film, βασισμένο στο θεατρικό έργο Madame X του Alexandre Bisson. Μουσική: Τάκης Μωράκης, Φωτογραφία και Μοντάζ: Ντίνος Κατσουρίδης, Πρωταγωνιστούν: Κυβέλη, Γιώργος Παππάς, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Αλέκος Αλεξανδράκης, Χρήστος Ευθυμίου, Μίμης Φωτόπουλος.
Έργο του αδερφού του, ενός από τους πρωτοπόρους στο είδος, Κώστα Κουζούνη, είναι η αφίσα για μια από τις πιο δημοφιλείς κωμωδίες του ελληνικού κινηματογράφου, Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα και ο Κοντός, που έκανε πρεμιέρα στις 18 Δεκεμβρίου 1961. Παραγωγή: Finos Film, Σκηνοθεσία: Νίκος Τσιφόρος, Σενάριο: Νίκος Τσιφόρος, Πολύβιος Βασιλειάδης, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο. Πρωταγωνιστούν: Γεωργία Βασιλειάδου, Νίκος Ρίζος, Βασίλης Αυλωνίτης, Μουσική: Γιώργος Μουζάκης, Φωτογραφία: Νίκος Δημόπουλος, Σκηνογραφία: Μάρκος Ζέρβας.
Ο Σπύρος Βασιλείου γεννήθηκε στις 16 Ιουνίου 1903 στο Γαλαξίδι. Από το 1921 έως το 1926 σπούδασε στην ΑΣΚΤ με καθηγητές τους Αλέξανδρο Καλούδη και Νίκο Λύτρα. Το 1929 κάνει την πρώτη του ατομική έκθεση. Το 1930 κερδίζει το Μπενάκειο Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για τις τοιχογραφίες στον ναό του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στο Κολωνάκι. Η τελική αγιογράφηση του ναού πραγματοποιείται το 1936-1939. Τα ζωγραφικά του έργα προσεγγίζουν την έννοια της λαϊκότητας και της ελληνικότητας, μιας και υπήρξε εκπρόσωπος της λεγόμενης Γενιάς του '30, ωστόσο πολλές φορές με μια δόση σουρεαλισμού. Το αστικό τοπίο και απλές, καθημερινές σκηνές γίνονται πρωταγωνιστές του πλούσιου έργου του. Έφυγε από την ζωή το 1985. Εκτός από ζωγράφος και αγιογράφος, υπήρξε χαράκτης, σκηνογράφος, δημιουργός αφισών, συγγραφέας και καθηγητής.
Σπύρου Βασιλείου, Σάντα Τσικίτα: Η Σάντα Τσικίτα είναι μια ελληνική κωμωδία της Μήλλας Φιλμ του 1953, σε σκηνοθεσία του Αλέκου Σακελλάριου και σενάριο του ίδιου και του Χρήστου Γιαννακόπουλου βασισμένη στο θεατρικό έργο Ο Φώτης Φαγκρής και η Τσικίτα Λόπεζ των ίδιων. Πρωταγωνιστούν οι Βασίλης Λογοθετίδης, Ίλυα Λιβυκού, Στέφανος Στρατηγός. Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ, Τραγούδι: Τώνης Μαρούδας,
Για να φτάσουμε στο σήμερα, ένας από τους τελευταίους δημιουργούς κινηματογραφικών αφισών υπήρξε ο Βασίλης Δημητρίου, ο οποίος επί 40 χρόνια και συγκεκριμένα από το 1976 και την ταινία Mad Max, δημιουργούσε τις αφίσες στον κινηματογράφο Αθήναιον στους Αμπελόκηπους, τον τελευταίο αθηναϊκό κινηματογράφο που εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για χειροποίητες αφίσες. Παλιότερα έφτιαχνε αφίσες και για το Ιντεάλ, το Άστυ, το Ρεξ, το Άστρον, το Άνεσις, το Αττικόν και το Απόλλων.
Πλέον τις αφίσες για τον κινηματογράφο Αθήναιον αναλαμβάνει να δημιουργεί η Βιργινία Αξιώτη. Έχει σπουδάσει στην ΑΣΚΤ, ενώ έχει ασχοληθεί με τον χορό και την μουσική.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου