Αντώνης Μαλλιαράκης ή Antoine Mayo ή απλώς Mayo. Όπως και αν τον αποκαλέσεις, θα αναφέρεσαι σε μια ιδιάζουσα περίπτωση καλλιτέχνη που ασχολήθηκε τόσο με την ζωγραφική όσο και με τον κινηματογράφο και παρότι ελληνικής καταγωγής, παραμένει σχετικά άγνωστος στο ελληνικό κοινό. Ο Αντώνης Μαλλιαράκης γεννήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1905 στο Port-Said της Αιγύπτου από έλληνα πατέρα και γαλλίδα μητέρα. Ο πατέρας του, Γιάννης Μαλλιαράκης, ήταν μηχανικός που εργαζόταν στην διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ και έτσι είχε βρεθεί στην Αίγυπτο. Σχολείο πήγε στην Ισμαηλία και στην Αλεξάνδρεια. Το 1923 μετακομίζει για το Παρίσι, σε μια εποχή που παρέμενε η Μέκκα του καλλιτεχνικού κόσμου. Πολλοί εικαστικοί, συγγραφείς, ποιητές είχαν βρεθεί στην γαλλική πρωτεύουσα. Πολλά κινήματα του μοντερνισμού έχουν το κέντρο τους στο Παρίσι. Την επόμενη χρονιά της άφιξής του στην πόλη δημοσιεύεται το πρώτο (από τα τρία συνολικά) μανιφέστο του Σουρεαλισμού από τον αρχηγέτη του κινήματος, Andre Breron. Αρχικά πηγαίνει για να σπουδάσει μηχανικός, όπως δηλαδή ήθελε ο πατέρας του, όμως επειδή προτιμούσε την ζωγραφική και το σχέδιο σπουδάζει αρχιτεκτονική ώστε να συνδυάσει κάπως την δική του επιθυμία με εκείνη του πατέρα του. Συνδέεται με το κίνημα του Σουρεαλισμού, χωρίς ωστόσο να εντάσσεται επισήμως σε αυτό. Γνώρισε όμως προσωπικά πολλούς εκπροσώπους του, όπως τον Andre Breton, τον Louis Aragon, τον Yves Tanguy, τον Francis Picabia και άλλους. Ανάμεσα στις παρέες του στο Παρίσι ήταν και ο Pablo Picasso, ο ιαπωνικής καταγωγής Leonard Foujita αλλά και ο Trista Tzara (σημαντικό κεφάλαιο του Ντανταϊσμού) και ο Giorgio de Chirico. Το 1928 επισκέπτεται το Βερολίνο, όπου γνωρίζει τους Paul Klee και Oscar Kokoschka. Στο Βερολίνο αν και έμεινε λίγους μήνες, είχε την δυνατότητα να δει αρκετό σινεμά και μάλιστα ταινίες που ήταν απαγορευμένες στην Γαλλία, όπως ταινίες του σοβιετικού κινηματογράφου, ανάμεσα στις οποίες και το Θωρηκτό Ποτέμκιν του Αϊζενστάιν. Το 1929 εκθέτει μαζί με τον Giorgio de Chirico στην γκαλερί Quatre Chemins, κάτι που θα επαναλάβουν και άλλες φορές οι δύο εικαστικοί. Αρχές δεκαετίες 1930 επισκέπτεται την Ελλάδα και το 1934 επιστρέφει στο Παρίσι, όπου και περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Την ίδια χρονιά συναντά στο Παρίσι τον Henry Miller. Ο Miller θα γράψει στον Mayo, όπως έμεινε γνωστός από τα χρόνια στην Γαλλία,
όσο για σένα αγαπητέ Mayo μοιάζεις σαν να είσαι ένας αιώνιος μποέμ. Ήσουν νέος, ωραίος, εύθυμος και συνήθως περιτριγυρισμένος από όμορφα κορίτσια που έμοιαζαν να έρχονται από τα ηλιόλουστα νησιά της Ελλάδας. Δεν ήξερα ότι, όπως εμένα, η οικογένειά σου σε θεωρούσε έναν απόβλητο επειδή διάλεξες να γίνεις ένας καλλιτέχνης (Mayo Ζωγραφική, κατάλογος έκθεσης, Δελφοί 12 Ιουλίου-10 Αυγούστου 2008)
Το ζωγραφικό του έργο εντάσσεται στο πνεύμα του σουρεαλισμού με πολλές αναφορές στην μεταφυσική ζωγραφική του De Chirico, από τον οποίον επηρεάζεται αρκετά. Επιρροές διακρίνονται και από τους Salvador Dali και Rene Magritte. Το έργο του δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστό στην Ελλάδα, παρότι από το 1935 έρχεται το κίνημα και στην Ελλάδα μέσα από το ποιητικό έργο του Ανδρέα Εμπειρίκου (η Υψικάμινος είναι η πρώτη σουρεαλιστική ποιητική συλλογή στην ελληνική ποίηση) και το ζωγραφικό και ποιητικό έργο του Νίκου Εγγονόπουλου.
Στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έρχεται σε επαφή για πρώτη φορά με μια νέα τέχνη και ένα νέο επάγγελμα, εκείνο του σχεδιασμού των κοστουμιών και σκηνικών για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Όλα ξεκινούν όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1940 σχεδιάζει τα σκηνικά για το θεατρικό έργο Τα Ανεμοδαρμένα Ύψη από τον συγγραφέα Marcel Duhamel (Μάνος Στεφανίδης, Mayo, Γκαλερί Titanium). Μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, ο Mayo θα σχεδιάσει σκηνικά και/ή κοστούμια για τουλάχιστον είκοσι θεατρικά έργα, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται έργα των Τσέχοφ, Σέξπιρ, Φεϊντό και πολλοί ακόμα, όλα για το θέατρο Mathurins. Το 1943 γνωρίζει τον γάλλο ποιητή και σεναριογράφο Jacques Prevert με τον οποίον θα γίνουν καλοί φίλοι. Εκείνη την περίοδο έγραφε το σενάριο για την ταινία Les Enfants de Paradis (1945), μια από τις σημαντικότερες γαλλικές ταινίες όλων των εποχών, σε σκηνοθεσία του Marcel Carne. Πρόκειται για την ταινία για την οποία ο Francois Truffaut είχε δηλώσει πως "θα έδινα όλες μου τις ταινίες για να είχα σκηνοθετήσει τα Παιδιά του Παραδείσου". Το 1995 600 γάλλοι κριτικοί κινηματογράφου την είχαν ψηφίσει ως την καλύτερη ταινία όλων των εποχών. Η ταινία προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερου σεναρίου στα 19α βραβεία της Ακαδημίας Κινηματογράφου.
Η ειρήνη θα ήταν να αγαπάς σιωπηλά. Αλλά θα πρέπει να μιλήσουμε. Το να αγαπάς γίνεται κόλαση. Ακόμα μια φορά η ομορφιά σφραγίζει τα στόματα. Ο Mayo ενδιαφέρεται για όλα αυτά.
Οι προαναφερθείσες δεν είναι οι μόνες ταινίες στις οποίες εργάστηκε μέσα στα είκοσι χρόνια που δούλεψε στο γαλλικό σινεμά-από την δεκαετία του 1940 έως του 1960. Μετά τις δύο ταινίες του Carne το 1945 και 1946, έκανε τα κοστούμια για το Reves d' Amour (1947) του Christian Stengel και για το Barry (1949) των Richard Pottier και Karl Anton. Το 1949 πηγαίνει στην Ρώμη για να σχεδιάσει τα κοστούμια της ταινίας La Beaute du Diable (1950) ενός επίσης σπουδαίου σκηνοθέτη, του Rene Clair. Γενικότερα η δεκαετία του 1950 ήταν ιδιαιτέρως γόνιμη για τον καλλιτέχνη, μιας και εκτός των εικαστικών του έργων, σχεδίασε κοστούμια και σκηνικά για πολλές θεατρικές παραστάσεις, όπως για τους Δαιμονισμένους του Albert Camus στο θέατρο Antoine (1958-59) αλλά και για πολλές ταινίες, όπως για τις Casque d' or (1952) του Jacques Becker με την Simone Signoret, Trois Femmes (1952) του Andre Michel, Mina de Vanghel (1953) των Maurice Barry και Maurice Clavel, για την μικρού μήκους Le Rideau Cramoisi (1953) του Alexandre Astruc με την Anouk Aimee, Un Acte d' Amour (1953) του Anatole Litvak με τον Kirk Douglas και την Brigitte Bardot, Land of the Pharaohs (1955) του θρυλικού Howard Hawks με τους Jack Hawkinhsm Joan Collins και τον Αλέξη Μινωτή, Cette Sacree Gamine (1956) του Michel Boisrond με την Brigitte Bardot σε σενάριο του Roger Vadim, Gervaise (1956) του Rene Clement βασισμένο σε μυθιστόρημα του Emil Zola, Sans Famille (1958) του Andre Michel, Une Vie (1958) του Alexandre Astruc βασισμένη σε έργο του Guy de Maupassant. Την ίδια δεκαετία σχεδίασε και σκηνικά για τις ταινίες Au Coeur de la Casbah (1952) του Pierre Cardinal και βρισκόταν στον σχεδιασμό της παραγωγής ταινιών όπως η κομβική για το γαλλικό -και όχι μόνο- σινεμά ταινία του Alain Resnais που σηματοδότησε την αρχή ενός άλλου κινηματογράφου και πυροδότησε την κινηματογραφική επανάσταση που ακούει στο όνομα Nouvelle Vague. Πρόκειται για το Χιροσίμα, Αγάπη μου (Hiroshima, Mon Amour, 1959) με την Emmanuelle Riva σε σενάριο της Marguerite Duras.
Η αλλαγή που έφερε στο σινεμά η Nouvelle Vague ήταν τεράστια. Πιο απλές ιστορίες, γυρισμένες στο δρόμο και σε πραγματικά σκηνικά, χωρίς πολλές φορές ολοκληρωμένο σενάριο αλλά με πολλούς αυτοσχεδιασμούς και αναμφίβολα πολλούς σκηνοθετικούς πειραματισμούς. Μέχρι σήμερα πάπας της Nouvelle Vague αποκαλείται ο κορυφαίος Jean-Luc Godard, και όχι άδικα. Η αλλαγή αυτή ήταν καταλυτική και για την πορεία του Mayo στο σινεμά. Πλέον οι ταινίες εποχής αλλά και γενικότερα εκείνες που χρειαζόντουσαν περίτεχνα σκηνικά και κοστούμια σχεδόν εξαφανίστηκαν, οπότε και ο Mayo δεν είχε θέση στην νέα τάξη πραγμάτων. Κατά την δεκαετία του 1960 δούλεψε στις ταινίες The Two Faces of Dr. Jekyll (1960) του Terence Fisher με τον Christopher Lee, Comme un poisson dans l' eau (1962) του Andre Michel με τον Philippe Noiret και το Du Mouron pour les Petits Oisseaux (1963) του Carne όσον αφορά τα κοστούμια, στις ταινίες Amelie ou les temps d' aimer (1961) του Michel Drach, Trois Chambres a Manhattan (1965) του Carne και L' Homme de Marrakech (1966) του Jacques Deray με τον George Hamilton στον σχεδιασμό παραγωγός, στην ταινία Leviathan (1962) του Leonard Keigel και ως ηθοποιός στο Comme un poisson dans l' eau (1962) του Andre Michel. Έκτοτε αφοσιώθηκε εκ νέου στην τέχνη της ζωγραφικής. Μετακόμισε μάλιστα στη Ρώμη όπου εξέθεσε σε αρκετές γκαλερί. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 άρχισε να χάνει σταδιακά την όρασή του και έτσι να εγκαταλείπει και την ζωγραφική. Το 1984 επιστρέφει στην Γαλλία, όπου και πεθαίνει την 1η Οκτωβρίου 1990. Στην Ελλάδα άρχισε να γίνεται γνωστός το 1983, όταν παρουσιάστηκαν τα έργα του στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Ελλάδας στην Αθήνα. Λίγοι είχαν αναγνωρίσει τότε την αξία του, ανάμεσά τους και ο Αλέξανδρος Ιόλας. Ο Mayo παντρεύτηκε δύο φορές, το 1942 την Jacqueline Labusquiere και το 1971 την France Benoit. Από τον πρώτο γάμο, που διήρκεσε ως το 1946, γεννήθηκε ο γιος του, Jean-Gilles Malliarakis (γάλλος πολιτικός) και από τον δεύτερο γάμο που διήρκεσε ως τον θάνατό του, το 1990, γεννήθηκε ο δεύτερος γιος του, ο Nikita Malliarakis.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου