Top-10 ταινίες για το 2020

   Το 2020 έφτασε ευτυχώς στο τέλος του. Ένα έτος δύσκολο για όλους και όσον αφορά τον κόσμο του κινηματογράφου απεδείχθη πρωτοφανές μιας και τα σινεμά έκλεισαν σε πολλές χώρες του κόσμου, πολλές ταινίες που περιμέναμε εναγωνίως δεν κυκλοφόρησαν ποτέ και άλλες μετά δυσκολίας κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν τα γυρίσματά τους. Το τέλος της χρονιάς σημαίνει αρχή για τις λίστες με τα καλύτερα. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ταινίες. Και επειδή δεν υπάρχει κάτι που αντικειμενικά να θεωρείται καλό, καθώς οι έννοιες του καλού και του κακού είναι απόλυτα υποκειμενικές, θα αναφερθώ στις δέκα αγαπημένες μου ταινίες του 2020 που ταυτοχρόνως θεωρώ καλές. Οι ταινίες  που λήφθηκαν υπόψιν είναι όσες πρόλαβαν να βγουν στα ελληνικά σινεμά και όσες κυκλοφόρησαν σε διάφορες πλατφόρμες, όπως το Netflix, το Amazon Prime, το Apple TV+, το Cinobo και άλλες. Επίσης, όσες ταινίες δεν κυκλοφόρησαν ευρέως στα ελληνικά σινεμά, παρά μόνο στα πλαίσια ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ, όπως οι Νύχτες Πρεμιέρας και το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Επομένως, ταινίες που μπορεί να βγήκαν σε αίθουσες στο εξωτερικό ή σε κάποιο φεστιβάλ, αλλά δεν μπόρεσε να δει το ελληνικό κοινό δεν θα αναφερθούν. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συμπεριληφθεί το First Cow της Kelly Reichardt, μια ταινία που είδαμε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, τον περασμένο Φεβρουάριο, και την συναντούμε σε πολλές λίστες ξένων κριτικών κινηματογράφου, αλλά δεν παίχτηκε καθόλου στα ελληνικά σινεμά ούτε είναι διαθέσιμη σε κάποια πλατφόρμα. Αντιστοίχως, η νέα ταινία του Woody Allen, Rifkin's Festival, πρόλαβε να κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, στην ισπανική πόλη όπου γυρίστηκε, ωστόσο δεν πρόλαβε να παιχτεί στα σινεμά. Στην Ελλάδα θα έβγαινε τέλη Σεπτέμβρη με αρχές Οκτώβρη, αλλά αναβλήθηκε για τον Δεκέμβριο λόγω του κλεισίματος των αιθουσών και πλέον έχει πάρει νέα αναβολή για το νέο έτος. 

1. I' M Thinking of Ending Things του Charlie Kaufman

Δύσκολα μπορεί να περιγράψει κανείς την νέα ταινία του αμερικανού σκηνοθέτη και σεναριογράφου. Ένα ευφυές δημιούργημα βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Καναδού Ian Reid, που αποδεικνύεται ανώτερο της πρωτότυπης πηγής του. Δυσερμήνευτη σίγουρα, αλλά απίστευτα ευφυής, με ένα καλογραμμένο σενάριο και υπέροχες ερμηνείες από τους Jessie Buckley, Jesse Plemons, Toni Collette και David Thewlis. Ψυχολογικό θρίλερ και συνάμα  ένα εσωτερικό δράμα με σταλαγματιές από μιούζικαλ, κομεντί και τρόμου. Διαθέσιμο στο Netflix. Μπορεί κανείς να μην είναι στο μυαλό του Kaufman, όμως αξίζει ο κόπος να συνομιλείς με τόσο άρτιες παραγωγές, που βάζουν πολύ υψηλά standards για το σύγχρονο σινεμά.  Τρίτη καλύτερη ταινία της χρονιάς για το Esquire και τέταρτη για το Sight and Sound. Διαθέσιμο στο Netflix. 

2. The Lighthouse του Robert Eggers

Η νέα ταινία του Robert Eggers ήταν από τις πιο πολυαναμενόμενες της χρονιάς. Ένα ψυχολογικό και συνάμα υπαρξιστικό θρίλερ με πρωταγωνιστές τους Willem Dafoe και Robert Pattinson αποκομμένους σε έναν φάρο με μια εξαιρετική ασπρόμαυρη φωτογραφία από τον Jarin Blaschke που προτάθηκε για Όσκαρ διεύθυνσης φωτογραφίας και ένα σχεδόν τετράγωνο καδράρισμα που εγκλώβιζε τους ήρωες ακόμα περισσότερο και αναδείκνυε πιο εμφατικά τον αγώνα τους. Εξαιρετική και από άποψη αισθητικής, μια ταινία που δεν μπορεί να φύγει από το μυαλό σου, όπως και οι ερμηνείες των δύο ηθοποιών που ωθούνται στην τρέλα και στην παράνοια σε μια αγχώδη ατμόσφαιρα που πάντα είναι λίγο πριν την καταστροφή. Έβδομη καλύτερη ταινία της χρονιάς για τους The Irish Times. Προβλήθηκε στα σινεμά πριν την πρώτη καραντίνα. 

3. Nomadland της Chloe Zhao

Το Nomadland είναι η ταινία που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο φετινό Φεστιβάλ της Βενετίας αλλά και το μεγάλο βραβείο του Φεστιβάλ του Τορόντο. Η Chloe Zhao είναι μια ήρεμη δημιουργός που στρέφεται στον άνθρωπο και στον λυρισμό της ζωής. Έτσι και εδώ, στην νέα της ταινία, παρακολουθεί μια σύγχρονη νομά, μια γυναίκα που τριγυρνά με τροχόσπιτο τις δυτικές πολιτείες των ΗΠΑ. Ρεαλισμός και λυρισμό συνυπάρχουν, μια ποιητικότητα του εφήμερου και του καθημερινού και μια μεγάλη ερμηνεία από την εξαιρετική Frances McDormand. Βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο της Jessica Bruder και έκτισε μια οικουμενική ιστορία ανθρωπιάς, σκιαγραφώντας το αμερικανικό τοπίο και την ανθρώπινη εξαθλίωση με μάτια ανοιχτά. Καλύτερη ταινία της χρονιάς για το IndieWire και τον Guardian. Προβλήθηκε στις Νύχτες Πρεμιέρας.  

4. Mank του David Fincher

Ο Fincher επέστρεψε με ένα σενάριο που είχε γράψει ο αποθανών πλέον πατέρας του και αποφάσισε ο γιος να μεταφέρει στο σινεμά. Πρόκειται για την ιστορία του Mank, του Herman Mankiewicz, του σεναριογράφου μιας από τις σπουδαιότερες, κατά κοινή ομολογία, ταινίες όλων των εποχών (ασχέτως αν διαφωνούσε ο Ingmar Bergman μη μπορώντας να καταλάβει την αξία της ταινίας), του Citizen Kane (1941). Το τότε παιδί-θαύμα του σινεμά, ο Orson Welles σκηνοθετεί και γράφει (?) τον Πολίτη Καίην με τον Mank να τον βοηθά στο σενάριο. Η πραγματικότητα όμως ίσως είναι διαφορετική. Όποια και να είναι σημασία έχει ότι ο Mank παρά την εσωστρέφεια που έχει ως ταινία, καθώς είναι αδύνατον να κατανοήσει κανείς  όλα όσα λέγονται, αν δεν είναι πορωμένος σινεφίλ που γνωρίζει καλά την εποχή εκείνη του χολιγουντιανού σινεμά, με τον Fincher να μην ενδιαφέρεται να εξηγεί το παραμικρό, αποτελεί ένα κομψοτέχνημα, με ένα σπιρτόζικο σενάριο και μια υψηλής αισθητικής σκηνοθεσία στην οποία συμβάλει η ασπρόμαυρη φωτογραφία του Erik Messerschmidt. Για να μην γίνει λόγος για την καθηλωτική ερμηνεία του σπουδαίου Gary Oldman. Τέταρτη καλύτερη ταινία για το ABC και όγδοη καλύτερη ταινία για τον Guardian. Διαθέσιμη στο Netflix. 

5. The 40-year-old Version της Rhada Blanc

Μια γυναίκα Spike Lee ή μια αφροαμερικανίδα Woody Allen ίσως να περιόριζαν και να αδικούσαν την Rhada Blanc που ναι μεν αντλεί έμπνευση από τους δύο σκηνοθέτες αλλά καταλήγει σε κάτι πρωτότυπο, δικό της. Μια ημι-αυτοβιογραφία μιας γυναίκας, της Rhada, που ετοιμάζεται να κλείσει τα σαράντα αλλά ακόμα δεν έχει βιώσει την επιτυχία. Γράφει θεατρικά έργα, που κάποτε την ετοίμαζαν για ένα ελπιδοφόρο μέλλον, αλλά το μέλλον ήρθε και οι ελπίδες στέρεψαν. Έχει δέκα χρόνια να κάνει κάτι και έτσι κατέληξε καθηγήτρια θεάτρου σε σχολείου. Ετοιμάζεται για την επιστροφή αλλά και για αλλαγή πορείας. Χιουμοριστικό, αφοπλιστικά ειλικρινές, που συνδυάζει το γέλιο με το δάκρυ με την χειμαρρώδη Rhada να παίζει η ίδια μια εκδοχή του εαυτού της. Ένατη καλύτερη ταινία της χρονιάς για τους New York Times. Διαθέσιμο στο Netflix. 

6. 1917 του Sam Mendes

Μια από τις ταινίες που έκλεψαν τις εντυπώσεις στις αρχές της χρονιάς, όταν κυκλοφόρησε στα σινεμά, μια ταινία που διαδραματίζεται στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και παρακολουθούμε γεμάτοι αγωνία την προσπάθεια δύο στρατιωτών να παραδώσουν ένα γράμμα για να σώσουν την ζωή πολλών. Γυρισμένη σαν να είναι ένα μονοπλάνο, κάτι που δίνει αφάνταστη ένταση και ρυθμό, με μια αλησμόνητη φωτογραφία από τον μετρ Roger Deakins, ο οποίος κέρδισε το Όσκαρ Φωτογραφίας στα περασμένα Όσκαρ, μαζί με άλλα δύο βραβεία που απέσπασε η ταινία από τα δέκα για τα οποία ήταν υποψήφια. Μια από τις καλύτερες πολεμικές ταινίες που έχουμε δει στον 21ο αιώνα. Παίχτηκε κανονικά στις αίθουσες. 

7. The Woman Who Ran του Hong Sang-soo

Η νέα ταινία του νοτιοκορεάτη σκηνοθέτη προβλήθηκε πρώτη φορά στο Φεστιβάλ του Βερολίνου κλέβοντας τις εντυπώσεις και κερδίζοντας το βραβείο σκηνοθεσίας. Μια ταινία για μια γυναίκα που για πρώτη φορά στα πέντε χρόνια που είναι παντρεμένη, θα ζήσει για λίγο μόνη της, εξαιτίας ενός επαγγελματικού ταξιδιού του συζύγου της. Τότε θα βρει την ευκαιρία να συναντήσει τρεις φίλες της και να συζητήσει για όσα την απασχολούν ή δεν γνώριζε πως θα έπρεπε να την απασχολούν. Μια χαμηλότονη, αλλά γρήγορη ταινία, γεμάτη χιούμορ και μια απλότητα που εντυπωσιάζει και ξεκουράζει τον θεατή που καμιά φορά το μόνο που χρειάζεται είναι λίγους ανθρώπους να συζητούν σαν να είναι άνθρωποι. Δεύτερη καλύτερη ταινία της χρονιάς για τα περίφημα Cahiers du Cinema. Προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. 

8. Never Rarely Sometimes Always της Eliza Hittman

Στην φετινή Μπερλινάλε θαυμάσαμε την νέα ταινία της Eliza Hittman (Beach Rats), τόσο που εν τέλει κέρδισε απόλυτα δίκαια την αργυρή άρκτο-Μεγάλο Βραβείο της κριτικής επιτροπής. Η Sidney Flanigan υποδύεται μοναδικά, με ήρεμο και ουσιαστικό τρόπο μια 17χρονη κοπέλα που μένει έγκυος και θέλει να κάνω άμβλωση. Επειδή κάτι τέτοιο απαγορεύεται στην Πενσυλβάνια που διαμένει, χωρίς να έχει γονική έγκριση, μαζί με την ξαδέρφη της ταξιδεύει στην Νέα Υόρκη για να το πετύχει. Μια ειλικρινής και καθόλου μελοδραματική κατάθεση της εμπειρίας μιας κοπέλας που άθελά της και χωρίς να το περιμένει μένει έγκυος και βρίσκεται σε μια μετέωρη κατάσταση. Δεύτερη καλύτερη ταινία της χρονιάς για το IndieWire και τρίτη για το Hollywood Reporter. Διαθέσιμη στην Cosmote Tv.

9. Da 5 Bloods του Spike Lee

Μετά τον θρίαμβο του BlacKkKlansman και το Όσκαρ σεναρίου που του έδωσε, ο Spike Lee επέστρεψε δυναμικός στον κινηματογραφικό κόσμο  με δύο ταινίες το 2020, το Da 5 Bloods και το American Utopia, για μια συναυλία του David Byrne. Την πρώτη την έκανε για λογαριασμό του Netflix και αναφέρεται στον πόλεμο του Βιετνάμ, μια ιδέα που πριν χρόνια θα την υλοποιούσε ο Oliver Stone, όταν το 2013 γράφτηκε το σενάριο με τον τίτλο The Last Tour. Το 2016 ο Stone εγκατέλειψε το πρότζεκτ και το 2017 ανέλαβε ο Spike Lee. Στο αρχικό καστ θα βλέπαμε τον Samuel L. Jackson και τον Denzel Washington αλλά τελικά συμμετέχουν οι Delroy Lindo και ο πρόσφατα αποθανών Chadwick Boseman σε μια από τις τελευταίες του φιλμικές εμφανίσεις. Μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία με γρήγορο μοντάζ, αρχειακό υλικό και επιθετικότητα όπως κάθε ταινία του παθιασμένου Lee. Δεύτερη καλύτερη ταινία της χρονιάς για το The New Yorker και το ABC. Είναι διαθέσιμη στο Netflix. 

10. Dick Johnson is Dead της Kirsten Johnson

Ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ των τελευταίων χρόνων. Η Kirsten Johnson, οπερατέρ και σκηνοθέτρια, βλέπει τον ηλικιωμένο πατέρα της, Dick Johnson, να βυθίζεται σταδιακά στην άνια και να οδεύει προς τον θάνατο. Για κάθε παιδί κάτι τέτοιο είναι δυσβάσταχτο όσο μεγάλος  και όσο άρρωστος και αν είναι ο γονιός, να αντιλαμβάνεται ότι σύντομα δεν είναι εν ζωή. Για γλυκάνει την πίκρα της, φτιάχνει μια ταινία για εκείνον, ένα ντοκιμαντέρ, όπου εμφανίζεται ο ίδιος μαζί με αρχειακό υλικό από παλαιότερες στιγμές της οικογένειας. Ποιο είναι όμως το ιδιαίτερο στοιχείο; Ότι για να ξορκίσει τον θάνατό του, τον βάζει να πεθαίνει πολλές φορές. Σκηνοθετεί στιγμές όπου παθαίνει στα ψέματα διάφορα, είτε πέφτει από τις σκάλες, είτε πέφτει κάτι στο κεφάλι του, είτε τραυματίζεται και αιμορραγεί και με τα κινηματογραφικά τεχνάσματα, όπως ψεύτικο αίμα κλπ, τον δείχνει να πεθαίνει και μόλις γυρίσει την σκηνή, ο κύριος Dick Johnson σηκώνεται χαλαρός και ωραίος. Μαύρο χιούμορ και πικρή αλήθεια συναντιούνται σε ένα ιδιαίτερο δημιούργημα. Να σημειωθεί ότι ακόμα είναι εν ζωή. Καλύτερη ταινία της χρονιάς για το Esquire. Διαθέσιμη στο Netflix. 

Μερικές ταινίες ακόμα που αγάπησα μέσα στην χρονιά και δεν χώρεσαν δυστυχώς στην πρώτη δεκάδα είναι οι εξής:

11. On the Rocks της Sofia Coppola

Η νέα ταινία της Coppola όπου ξανασυνατά τον Bill Murray και το κλίμα του Lost in Translation είναι διαθέσιμη στο Apple TV+.

12. Beanpole του Kantemir Balagov

Το Ψηλό Κορίτσι είχε κυκλοφορήσει στα ελληνικά σινεμά προ καραντίνας, ενώ είχε κερδίσει το βραβείο σκηνοθεσίας στο Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ των Καννών. Πέμπτη καλύτερη ταινία της χρονιάς για το CBS. 

13. Time της Garrett Bradley

Ένα από τα πιο συγκλονιστικά ντοκιμαντέρ της δεκαετίας που για πολλούς είναι μια από τις δέκα καλύτερες ταινίες της χρονιάς, διαθέσιμο στο Amazon Prime. Δεύτερη καλύτερη ταινία της χρονιάς για το Sight and Sound. 

14. Last and First Men του Johann Johannsson 

Μια απολύτως arthouse ταινία που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου αλλά και της Θεσσαλονίκης. Ήταν η πρώτη και τελευταία, εξαιτίας του πρόωρου θανάτου του, ταινία του διάσημου συνθέτη. Είχε προβληθεί στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στην online εκδοχή. 

15. Wolfwalkers των Tomm Moore και Ross Stewart

Ένα κομψοτέχνημα animation από τους δημιουργούς του Song of the Sea βασισμένο σε ιρλανδικούς μύθους και ιστορίες. Τελικά μήπως οι λύκοι δεν είναι οι κακοί; Ένα από τα animation που ξεχώρισαν και βλέπουμε σε αρκετές λίστες φέτος. Διαθέσιμη στο Apple TV+. Έβδομη καλύτερη ταινία της χρονιάς για το CBS.

16. The Painted Bird του Vaclav Marhoul

Μια από τις καλύτερες ταινίες που παίχτηκε φέτος στα ελληνικά σινεμά, το Βαμμένο Πουλί του τσέχου σκηνοθέτη που βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Jerzy Kosinski με την εντυπωσιακή ασπρόμαυρξ φωτογραφία, αναζητά την ανθρωπιά κάτω από την βαρβαρότητα. Είχε προβληθεί στα ελληνικά σινεμά. Δεύτερη καλύτερη ταινία για τους Irish Times και τέταρτη καλύτερη ταινία της χρονιάς για το Esquire.

17. Emma της Autumn de Wilde

Μια νέα ανάγνωση του γνωστού βιβλίου της Jane Austin από την φωτογράφο που κάνει το σκηνοθετικό της ντεμπούτο, Autumn de Wilde, σε μια από τις πιο καλαίσθητες ταινίες της χρονιάς, που δεν παραξενεύει που η Vogue την εντάσσει στις καλύτερες ταινίες της χρονιάς. Με την Anya Taylor-Joy από το The Queen's Gambit. Είχε προβληθεί στα ελληνικά σινεμά. Έκτη καλύτερη ταινία της χρονιάς για το Time. 

18. Shirley της Josephine Decker 

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες βιογραφικές ταινίες που έχουμε δει, η Shirley αποδίδει την ζωή της Shirley Jackson, συγγραφέα του The Haunting of Hill House με την ταλαντούχα Elizabeth Moss. Η ταινία της Decker προβλήθηκε πρώτη φορά στο Sundance και στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Στην Ελλάδα την είδαμε στις Νύχτες Πρεμιέρας. Δέκατη καλύτερη ταινία της χρονιάς για το trillist.com.

19. Little Women της Greta Gerwig

Η νέα ταινία της Gerwig ήταν μια νέα και ενδιαφέρουσα προσέγγιση στο βιβλίο Μικρές Κυρίες που έχουμε δει πολλάκις σε σινεμά και τηλεόραση. Με ένα θαυμαστό καστ (Saoirse Ronan, Emma Watson, Florence Pugh, Laura Dern, Timothee Chalamet, Meryl Streep και Chris Cooper). Προτάθηκε για έξι Όσκαρ. Προβλήθηκε στα ελληνικά σινεμά. 

20. The Prom του Ryan Murphy 

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μιούζικαλ των τελευταίων χρόνων από τον Ryan Murphy με τους Meryl Streep, James Corden, Nicole Kidman βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό μιούζικαλ. Λάμψη, τραγούδια και χορός στο Netflix.