Rape and Revenge films

    



   Με αφορμή την υποψήφια για πέντε Όσκαρ ταινία, Promising Young Woman (2020) της Emerald Fennell αλλά και την νέα ισπανική σειρά του Netflix, Sky Rojo, από τους δημιουργούς του La Casa de Papel, μια σειρά σύνδεσης του Thelma and Louise και του Death Proof, θυμόμαστε ένα υποείδος των exploitation ταινιών, που ονομάζεται ταινίες εκδίκησης και πιο συγκεκριμένα rape and revenge, δηλαδή βιασμός και εκδίκηση. Αλλά ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Τι είναι exploitation; Exploitation στα αγγλικά σημαίνει εκμετάλλευση. Όσον αφορά τον κινηματογράφο, χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει ταινίες χαμηλού budget και συνήθως αμφίβολης αισθητικής και καλλιτεχνικής αξίας, ταινίες που είθισται να ονομάζουμε b movies, που συνήθως δεν παίζουν γνωστοί πρωταγωνιστές αλλά καλτ φυσιογνωμίες και εκμεταλλεύονται διάφορα θέματα, ώστε να προκαλέσουν έτσι το ενδιαφέρον. Βασικά συστατικά τους η βία, έντονη και γραφικά αποδοσμένη, το γυμνό, η έντονη σεξουαλική διάθεση και ατμόσφαιρα, το σεξ, η χρήση ναρκωτικών και άλλων ουσιών από τους ήρωες και η γενικότερη ενασχόληση με θέματα είτε μακάβρια είτε ταμπού που δεν βλέπουμε σε μια συμβατική ταινία. Το είδος των exploitation ταινιών έκανε την πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση κατά την δεκαετία του 1920, σε κάποιες βουβές ασπρόμαυρες ταινίες, όπως ήταν για παράδειγμα το The Road to Ruin (1928) του Norton S. Parker, για μια έφηβη κοπέλα που στην ζωή της υπεισέρχονται τα ναρκωτικά και το σεξ. Η μεγάλη άνοδος και η καθιέρωση ήρθε κατά την δεκαετία του 1960 και 1970, δύο ταραγμένες δεκαετίες από πολιτικοκοινωνική σκοπιά, με την σεξουαλική επανάσταση και την στροφή στον κόσμο των ουσιών να απασχολούν πολύ και την έβδομη τέχνη. Πρόκειται για ταινίες που σε πολλές περιπτώσεις απαγορεύονταν σε κάποιες χώρες ή πάτωναν εισπρακτικά αλλά εκ των υστέρων αποκτούσαν μια καλτ φήμη. 

   Όσο και αν φαντάζει περίεργο, ταινίες με τέτοιου είδους περιεχόμενο υπήρχαν πολύ πριν τα ανήσυχα 60s, όπως το Marihuana (1936) του Dwain Esper, το Reefer Madness (1938) και το Sex Madness (1938), το Mom and Dad (1945) και το She Shoulda Said No! (1949), ταινίες που διαφοροποιήθηκαν από εκείνες του κλασικού Χόλιγουντ της χρυσής εποχής του των 30s και 40s. Στα 60s, 70s και 80s, όταν το σινεμά απελευθερώθηκε από λογοκρισίες και απαγορεύσεις του παρελθόντος, όπως με τον Κώδικα Χέιζ, το είδος των exploitation ταινιών γνώρισε μεγάλη άνθηση, με καλτ -σήμερα- ταινίες, όπως το Night of the Living Dead (1968) του George A. Romero, κλασική πλέον στο είδος του τρόμου, ή το Rocky Horror Picture Show (1975) του Jim Sharman. Μάλιστα γνώρισε τόσο μεγάλη διάδοση που σχηματίστηκαν πολλά υποείδη του exploitation, όπως το Blaxploitation, αντίστοιχες ταινίες αλλά με μαύρους ηθοποιούς που απευθύνονταν περισσότερο στο μαύρο κοινό, σε μια εποχή που δεν υπήρχε μεγάλη εκπροσώπηση μαύρων ηθοποιών σε mainstream ταινίες. Τέτοιες ταινίες ήταν το Sweet Sweetback's Baasasssss Song (1971) του Melvin Van Peebles, το Foxy Brown (1974) με την σταρ του είδους, Pam Gier, πρωταγωνίστρια του Jackie Brown (1997) του Tarantino, που επιχείρησε  να αποτίσει φόρο τιμής στο Blaxploitation των 70s. Επίσης, άλλα υποείδη είναι τα cannibal films, όπως το Cannibal Holocaust (1980), τα Carsploitation, ένα αυτοκινητικό πορνό, μια αγάπη ερωτική σχεδόν στο πώς αποδίδονται αμάξια και αγώνες μεταξύ τους, όπως το The Cars that Ate Paris (1974) του Peter Weir, το Mad Max (1979) του George Miller και σε μια σύγχρονη εκδοχή το Death Proof (2007) του Tarantino, τα Fast and Furious και το Baby Driver (2017) του Edgar Wright. Στα πλαίσια του τρόμου ανήκουν τα ιταλικά giallo, όπως ονομάστηκαν εξαιτίας του κίτρινου εξωφύλλου των φτηνών βιβλίων θρίλερ στην Ιταλία. Μετρ του είδους ο Dario Argento. Επίσης, οι σπλάτερ ταινίες τύπου Saw, οι slasher ταινίες, ένα υποείδος του τρόμου με κάποιον ψυχοπαθή που σκοτώνει, τύπου Halloween (1978), Friday the 13th (1980), A Nightmare on Elm Street (1984) ή το Scream (1996) αλλά και ταινίες με τέρατα (Monster Movies) που συναντούμε από την Ιαπωνία και την Νότια Κορέα μέχρι τις ΗΠΑ. Το Nazisploitation ή Nazi exploitation είναι ένα ιδιαίτερο υποείδος που δεν συναντούμε πλέον συχνά, αλλά υπήρχε κάποια περίοδος που απασχολούσε τον κινηματογράφο, με τις φρικαλεότητες των Ναζί να αισθητικοποιούνται και να μετατρέπονται σε ένα είδος σαδιστικού πορνό, όπως σε ταινίες Salon Kitty (1976) του Tinto Brass ή το Salo/120 μέρες στα Σόδομα (1975) του Pier Paolo Pasolini που έμελλε να είναι η τελευταία του ταινία καθώς δολοφονήθηκε την ίδια χρονιά. Αγαπημένο και διαχρονικό υποείδος είναι το sexploitation, ένα είδος σοφτ πορνό με το περίβλημα του συμβατικού κινηματογράφου, όπως είναι το franchise Emmanuelle, το Caligula (1979) του Tinto Brass, οι σεξοκωμωδίες γενικότερα των 70s και 80s αλλά και πιο πρόσφατα το Showgirls (1995) του Paul Verhoeven, το Nymphomaniac (2013) του Lars von Trier ή το Love (2015) του Gaspar Noe. Ένα ακόμα υποείδος είναι εκείνο της εκδίκησης γενικότερα ή του βιασμού και εκδίκησης ειδικότερα. Και τα δύο έχουν ως κοινό στοιχείο ότι στην αρχή της ταινίας ο πρωταγωνιστής βιώνει μια αδικία ή πέφτει θύμα κάποιας εγκληματικής πράξης, που στην περίπτωση του rape and revenge, αυτή η πράξη είναι απαραίτητα ο βιασμός, και στην πορεία της ταινίας ο πρωταγωνιστής/η πρωταγωνίστρια επιχειρεί να πάρει εκδίκηση από αυτόν/αυτούς που του/της προκάλεσαν κακό. Και όταν λέμε εκδίκηση, εννοούμε φυσικά είτε να τους σκοτώσει εν ψυχρώ είτε να τους βασανίσει. Η μόνη διαφορά ανάμεσα στο revenge και στο rape and revenge είναι ότι στην πρώτη περίπτωση συνήθως πρωταγωνιστεί κάποιος άνδρας, ενώ στην δεύτερη που αφορά βιασμό πρωταγωνιστεί ως επί τω πλείστον γυναίκα, όπως γίνεται και στο Sky Rojo, όπου τρεις γυναίκες που εργάζονται ως πόρνες σκοτώνουν τον νταβατζή τους, μην αντέχοντας άλλο την εκμετάλλευση που υπόκεινται και ξεκινά ένα ταξίδι σωτηρίας αλλά και εκδίκησης. Στο γενικότερο είδος της εκδίκησης, μια εξαιρετική τριλογία είναι η Τριλογία της Εκδίκησης, του νοτιοκορεάτη σκηνοθέτη Park Chan-wook, στην οποία ανήκουν το Sympathy for Mr. Vengeance (2002), το δημοφιλές Oldboy (2003) και το Lady Vengeance (2005) αλλά και άλλες ταινίες, όπως το Kill Bill (2003) και το Death Proof (2007) του Tarantino, το Death Wish (1974) και πολλές άλλες. Ας θυμηθούμε τώρα μερικές ταινίες του rape and revenge υποείδους:


1. The Virgin Spring (1960)

Ίσως και η πρώτη ταινία που καταπιάνεται με κάτι τέτοιο, και αν όχι η πρώτη, σίγουρα είναι η πρώτη από έναν σπουδαίο και καταξιωμένο σκηνοθέτη, τον σπουδαίο σουηδό σκηνοθέτη Ingmar Bergman. Ο Bergman βέβαια δεν κάνει μια exploitation ταινία αλλά θεματικά κάνει μια ταινία rape and revenge. Στην Πηγή των Παρθένων, όπως τιτλοφορήθηκε στα ελληνικά, μια παρθένα, η Κάριν, πηγαίνει το πρωί τα κεριά στην εκκλησία. Στον δρόμο συναντά τρεις άνδρες, τρεις βοσκούς, με τους οποίους πιάνει κουβέντα. Εκείνοι όμως στην συνέχεια την βιάζουν και την σκοτώνουν. Εν προκειμένω η εκδίκηση δεν έρχεται από την ίδια, επομένως δεν είναι ένα συμβατικό και τυπικό φιλμ της κατηγορίας, αλλά η εκδίκηση έρχεται από τον πατέρα, καθώς τυχαία εκείνοι πηγαίνουν να ξεκουραστούν σπίτι του και με χαρά του τους φιλοξενεί, μέχρι να καταλάβει τι έχουν κάνει στην κόρη του. Μια από τις αριστουργηματικές ταινίες του Bergman, με ζητήματα βίας αλλά κυρίως αυτοδικίας, ευθύνης και θρησκείας να βρίσκονται στο επίκεντρο, μιας και ο πατέρας, ένας απόλυτα θρησκευόμενος άντρας, στο τέλος καταλήγει στο αθεϊστικό συμπέρασμα, που απηχεί τις απόψεις του σκηνοθέτη, ότι ο θεός ευθύνεται για την πράξη του και όχι ο ίδιος. Η ταινία κέρδισε Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, ενώ επηρέασε τον Wes Craven για την ταινία του The Last House on the Left, για δύο κοπέλες που βιάζονται μέχρι θανάτου, μια ταινία καθαρό exploitation τρόμου, με βίαιες σκηνές να οδηγούν στην απαγόρευση της ταινίας.


2. The Bride Wore Black (1968)

Ούτε ο γάλλος κριτικός των Cahiers du Cinema και σκηνοθέτης της Nouvelle Vague, Francois Truffaut, απέφυγε το είδος της γυναικείας εκδίκησης με την ταινία του, Η Νύφη φορούσε μαύρα, μια ταινία που μας παραπέμπει στο Kill Bill, καθώς μια νύφη σκοπεύει να πάρει εκδίκηση και να σκοτώσει όποιον πυροβόλησε και σκότωσε τον άντρα της. Ο Tarantino, σύμφωνα με δηλώσεις του, δεν έχει δει ποτέ αυτή την ταινία. Με πρωταγωνίστρια την Jeanne Moreau, η ταινία ακολουθεί την πορεία της καθώς σκοτώνει έναν έναν όποιον συνέβαλε σε αυτή την δολοφονία. Η ταινία δεν δέχτηκε πολύ καλές κριτικές με τον ίδιο τον σκηνοθέτη να λέει πως οι κριτικοί έχουν δίκιο καθώς και ο ίδιος δεν έμεινε απόλυτα ικανοποιημένος. Όταν το 1983 ρωτήθηκε ποια ταινία του αν μπορούσε θα την άλλαζε, ονόμασε την συγκεκριμένη.


3. Lipstick (1976)

Ένα μοντέλο βιάζεται από τον δάσκαλο μουσικής της αδερφής της, θέλοντας στην συνέχεια να πάρει την εκδίκησή της. Σε σκηνοθεσία Lamont Johnson με την εγγονή του Ernst Hemingway, Margaux Hemingway να υποδύεται το μοντέλο και σε μικρότερο ρόλο η πραγματική αδερφή της, Mariel, που την έχουμε δει και σε ταινίες του Woody Allen. Τον ρόλο του δασκάλου ανέλαβε ο Chris Sarandon. Σε μικρότερο ρόλο η Anne Bancroft. Η ταινία δέχτηκε κακές κριτικές, καθώς θεωρήθηκε φτηνό exploitation που δεν καταφέρνει να μιλήσει σοβαρά για θέματα, όπως ο βιασμός και η εκδίκηση. Το 1980 έγινε ένα ινδικό remake, το Insaaf Ka Tarazu. 


4. I Spit on Your Grave (1978)

Μια από τις πρώτες ταινίες που ασχολήθηκαν με το ζήτημα και μια τυπική exploitation ταινία είναι το I Spit on Your Grave του Meir Zarchi. Η Jennifer Hills κάνει διακοπές σε ένα απομονωμένο εξοχικό σπίτι, όπου εκεί θα πέσει θύμα βιασμού από τέσσερις άνδρες, τους οποίος θα βάλει στόχο να εκδικηθεί. Η ταινία απαγορεύτηκε σε πολλές χώρες, λόγω της βίας, του βιασμού, των βρισιών, του γυμνού και δέχτηκε κακές κριτικές. Το 2010 το περιοδικό Time την ενέταξε στις 10 πιο γελοιωδώς βίαιες ταινίες με τον αξιοσέβαστο κριτικό κινηματογράφου Roger Ebert να την χαρακτηρίζει ως άθλια σακούλα σκουπιδιών. Με τα χρόνια όμως έλαβε ένα cult status, παρόλο που από πολλούς θεωρήθηκε και ίσως εξακολουθεί να θεωρείται από τις χειρότερες ταινίες όλων των εποχών. Η Camille Keaton ήταν η πρωταγωνίστρια της ταινίας, εγγονή του σπουδαίου κωμικού του βωβού σινεμά, Buster Keaton. Το 2010 έγινε το remake της ταινίας με τον ίδιο τίτλο, με σκηνοθέτη τον Steven R. Monroe και πρωταγωνίστρια την Sarah Butler. Το 2013 ακολούθησε το σίκουελ, με μία άλλη κοπέλα, ένα μοντέλο, που πέφτει θύμα βιασμού, την οποία υποδύεται η Jemma Dallender. Το 2015 ακολούθησε το τρίτο μέρος, I Spit on Your Grave III: Vengeance, στο οποίο επιστρέφει η Sarah Butler και ξαναυποδύεται την Jennifer Hills, την ίδια γυναίκα που υποδύθηκε και η Keaton το 1978 και το 2019 ήρθε το I Spit on Your Grave: Deja Vu, στο οποίο επιστρέφει η Keaton σχεδόν σαράντα χρόνια μετά την πρώτη ταινία και με σκηνοθέτη πάλι τον Zarchi που και εκείνος επέστρεψε για πρώτη φορά έπειτα από τότε. Από την πρώτη ταινία επηρεάστηκε και το Her Vengeance (1988) από το Χονγκ Κονγκ σε σκηνοθεσία του Lam Nai-Choi. 


5. Pepi, Luci, Bom (1980)

Η δεύτερη ταινία του ισπανού σκηνοθέτη Pedro Almodovar είναι μια camp κωμωδία με την Carmen Maura, την Eva Siva και την Olvido Gara και αφορά τις τρεις ηρωίδες του τίτλου. Η Πέπι είναι μια γυναίκα που καλλιεργεί χασίς στο μπαλκόνι και ένας αστυνομικός την ανακαλύπτει. Εκείνος όμως την βιάζει. Τότε εκείνη σχεδιάζει να τον εκδικηθεί και βάζει τους φίλους της να τον δείρουν, μόνο που τελικά δέρνουν τον δίδυμο αδερφό του. Ψάχνει να βρει εναλλακτικό τρόπο εκδίκησης. Πηγαίνει και γνωρίζει την γυναίκα του, της συστήνει μια λεσβία πανκ τραγουδίστρια, την οποία ερωτεύεται και έτσι παρατάει τον άνδρα της. Μια προσπάθεια να γίνει πιο camp και πιο κωμικό το εν λόγω υποείδος, από έναν άνθρωπο που ούτως ή άλλως έτρεφε βαθιά αγάπη και εκτίμηση στο κιτς και δεύτερης διαλογής σινεμά. Το ζήτημα της εκδίκησης θα τον απασχολήσει και άλλες φορές στο μέλλον, με αποκορύφωμα το Δέρμα που κατοικώ (2011) με την μορφή αυτή την φορά ψυχολογικού θρίλερ. Μια κοπέλα υπόκειται σεξουαλική κακοποίηση από τον Βιθέντε. Εν τέλει το κορίτσι αυτοκτονεί. Ο πατέρας της, πλαστικούς χειρούργος, καταφέρνει να αιχμαλωτίσει τον άνδρα που την βίασε και του κάνει εγχείρηση αλλαγής φύλου, ώστε να γίνει γυναίκα και να συνερευθεί μαζί του. Μια ταινία με επιρροές από το Eyes Without a Face (1960) του Georges Franju.


6. Ms. 45 (1981)

Ο πάντοτε απρόβλεπτος και ιδιοσυγκρασιακός σκηνοθέτης Abel Ferrara, επηρεασμένος από το Thriller-A Cruel Picture (1973) και το Death Wish (1974), στήνει την δική του ιστορία γυναικείας εκδίκησης με μία μουγκή γυναίκα που βιάζεται δύο φορές μέσα στην ίδια μέρα και τότε αποφασίζει να πάρει εκδίκηση και να σκοτώσει τους βιαστές της. Στο Ms. 45 πρωταγωνιστεί η μουσικός, ηθοποιός και μοντέλο Zoe Tamerlis. Όταν βγήκε στις αίθουσες δέχτηκε αρνητικές κριτικές, αλλά σταδιακά απέκτησε καλτ στάτους, όπως συνέβη και με άλλες ταινίες του προβοκάτορα Ferrara. Ένα κλασικό exploitation. 


7. Thelma and Louise (1991)

Το Thelma and Louise είναι το κατεξοχήν παράδειγμα όταν κάτι παρεκκλίνον του κανονικού το οικειοποιείται το mainstream σινεμά. Έτσι, το rape and revenge γίνεται υλικό για μια στουντιακή ταινία ενός γνωστού σκηνοθέτη, του Ridley Scott με δύο πολύ διάσημες πρωταγωνίστριες, την Susan Sarandon και την Geena Davis με ένα μπάτζετ αρκετά υψηλό. Το Thelma and Louise ακολουθεί μια άλλη δομή του rape and revenge, όχι την συνηθισμένη, όπου στην πρώτη πράξη συντελείται ο βιασμός και στην δεύτερη η εκδίκηση, αλλά στην πρώτη πράξη συντελείται και ο βιασμός και η εκδίκηση και στην δεύτερη προσπαθούν να ξεφύγουν από την αστυνομία για την δολοφονία που διέπραξαν. Μια ταινία που εξυμνεί την φιλία και την γυναικεία δύναμη, καθώς ένας άνδρας επιχειρεί να βιάσει την Davis και η φίλη της, η Sarandon, τον σκοτώνει εν ψυχρώ. Είναι η βασική επιρροή για την σειρά του Netflix, Sky Rojo. Η ταινία ήταν πολύ επιτυχημένη εισπρακτικά και απέσπασε έξι υποψηφιότητες για Όσκαρ, μαζί με τις δύο για τις ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστριών. Αρχικά η ταινία θα ήταν πιο μικρή και ανεξάρτητη, με πρωταγωνίστριες τις Frances McDormand και Holly Hunter, στην συνέχεια μετατράπηκε σε πιο χολιγουντιανή, όταν ανέλαβε σκηνοθεσία ο Scott με πρωταγωνίστριες τις Jodie Foster και Michelle Pfeiffer. Όταν εκείνες αποχώρησαν λόγω άλλων υποχρεώσεων (η Foster κέρδισε τις Davis και Sarandon στα Όσκαρ κερδίζοντας για την Σιωπή των Αμνών), η Meryl Streep και η Goldie Hawn ζήτησαν να πάρουν τους ρόλους (είχαν ξανασυμπρωταγωνιστήσει οι δύο τους) αλλά τελικά κατέληξαν στις δύο άλλες ηθοποιούς. 


8. Death and the Maiden (1994)

Ο Roman Polanski μεταφέρει στο σινεμά το ομώνυμο θεατρικό έργο του Ariel Dorfman με πρωταγωνιστές την Sigourney Weaver και τον Ben Kingsley. Το 1990 η Πολίνα ζει με τον άνδρα στην Χιλή προσπαθώντας να ξεχάσει τα βασανιστήρια που έχει υποστεί κατά την διάρκεια της δικτατορίας του Πινοσέτ. Μια μέρα ένας άγνωστος άνδρας εισβάλλει στην ζωή τους και εκείνη θα μείνει έκπληκτη όταν της θυμίσει τον άνδρα που την βασάνιζε. Μια σειρά βασανιστηρίων θα αρχίσουν εις βάρος του. Μια ταινία με σασπένς και εκδίκηση για τα όσα έχει υποστεί αν και εν προκειμένω εντάσσεται και το στοιχείο της μνήμης και του τραύματος. 


9. Baise-moi (2000) 

Το 2000 κυκλοφόρησαν δύο ταινίες rape and revenge που προκάλεσαν πολλές συζητήσεις ενώ ταυτόχρονα σόκαραν την κοινή γνώμη. Το γαλλικό Baise-moi που στην γαλλική αργκό σημαίνει γάμησέ με, δεν έχει μόνο προβοκατόρικο τίτλο αλλά και προβοκατόρικο περιεχόμενο, μιας και σκηνοθετήθηκε από μια σκηνοθέτρια, την Virginie Despentes, και μια πορνοστάρ, την Coralie Trinh Thi, με δυο επίσης πορνοστάρ να πρωταγωνιστούν, η Karen Lancaume και η Raffaela Anderson, μιας και έχει πολλές ρεαλιστικές ερωτικές σκηνές, ταινία που πυροδότησε το κύμα New French Extremity στο γαλλικό σινεμά. Η ταινία απαγορεύτηκε σε πολλές χώρες ή θεωρήθηκε ακατάλληλη για ανηλίκους. Μια ταινία στην οποία δύο γυναίκες βιάζονται αλλά δεν έχει να κάνει τόσο με εκδίκηση, καθώς στην συνέχεια δολοφονούν δύο άλλους που δεν είναι οι βιαστές και έτσι ξεκινά η φυγή τους. 

10.Freeze Me (2000)

Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί μια πιο τυπική rape and revenge ταινία, το ιαπωνικό Freeze Me του Takashi Ishii με την Haroumi Inoue. Μια γυναίκα έχει υποστεί βιασμό και προσπαθεί να το ξεπεράσει, κάτι που καθίσταται αδύνατο όταν μετά από χρόνια την επισκέπτονται και την ξαναβιάζουν οπότε προσπαθεί να τους σκοτώσει. Μια κινηματογραφικά ενδιαφέρουσα προσέγγιση του θέματος. 


11. Irreversible (2002)

Όταν μιλάμε για New French Extremity, εύκολα πάει το μυαλό σε έναν από τους βασικούς εκφραστές του, στον γάλλο προβοκάτορα Gaspar Noe. Το Μη Αναστρέψιμος με την Monica Bellucci και τον Vincent Cassel ακολουθεί με αντίστροφη χρονολογική σειρά, παίζοντας με τον χρόνο, όπως είχε κάνει δύο χρόνια πριν ο Christopher Nolan στο Memento (2000) την προσπάθεια εκδίκησης για τον βιασμό που υπέστη η ηρωίδα της Bellucci. Εκδίκηση όμως που παίρνουν ο σύντροφός της και ένας φίλος του. Η ταινία που διαγωνίστηκε για Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, προκάλεσε σκάνδαλο λόγω του περίπου οκτάλεπτου βιασμού της Bellucci στην ταινία, μια σκηνή που πράγματι διαρκεί οκτώ βασανιστικά συνεχόμενα λεπτά και βλέπουμε μια γυναίκα να βιάζεται σε μια υπόγεια διάβαση. Μια ταινία πολύ σκληρή και δυσβάσταχτη για πολλούς. 


12. Dogville (2003)

Έπειτα από την Τριλογία της Χρυσόκαρδης που έκλεισε εντυπωσιακά με την βράβευση με Χρυσό Φοίνικα για το Dancer in the Dark (2000), μια τριλογία που αφορούσε γυναίκες που καταλήγουν να βασανίζονται λόγω της καλής τους διάθεσης, στρέφεται σε πιο σκληρά ζητήματα με μια μισανθρωπιστική διάθεση στην επόμενη τριλογία, της Αμερικής, που ξεκίνησε με το Dogville και έκλεισε με το Manderlay, μιας και η τρίτη ταινία, που θα λεγόταν Washington, δεν έγινε ποτέ. Στην ταινία, η Nicole Kidman καταφεύγει στην πόλη Dogville, μια πόλη στο πουθενά, και στην οποία βρίσκει καταφύγιο. Προκειμένου να γίνει συμπαθής στους υπόλοιπους κατοίκους, δέχεται να κάνει τα πάντα, ακόμα και να την εκμεταλλεύονται σεξουαλικά. Μέχρι να έρθει το ξέσπασμα του τέλους, που αποδεικνύει αυτό που έλεγε ο Ιμάννουελ Καντ, ότι οι άνθρωποι είναι φύσει κακοί. Κάνει το καλό όχι από έμφυτη προδιάθεση αλλά από συμπάθεια και αίσθημα τιμής. Το τι γίνεται ακριβώς, καλύτερα να το δείτε, αλλά αναμφίβολα πρόκειται από τα αριστουργήματα του Trier, με μια μπρεχτική σκηνογραφία. 


13. Hard Candy (2005)

Στο Hard Candy του David Slade εκδίκηση παίρνει μια δεκατετράχρονη κοπέλα, την οποία υποδύεται η Elliot Page. Ο Patrick Wilson υποδύεται έναν 32χρονο φωτογράφο με τον οποίο συνομιλεί σε online chat. Συναντιούνται από κοντά και της προτείνει να πάνε σπίτι του. Δέχεται και όταν εκείνη του ζητάει να τον φωτογραφίσει, εκείνος χάνει τις αισθήσεις για να βρεθεί στο κρεβάτι των βασανιστηρίων. Η 14χρονη Hayley υποπτεύεται ότι έχει να κάνει με έναν βιαστή-παιδεραστή και έτσι στο όνομα όλων των θυμάτων του παίρνει την εκδίκησή της. Η ιστορία βασίζεται σε πραγματικό γεγονός, με μια Ιαπωνίδα που εκδικήθηκε έναν ηλικιωμένο επιχειρηματία για τις πράξεις του μαζί με άλλες κοπέλες. Ζητήματα αυτοδικίας και τεκμηρίου αθωότητας τίθενται επί τάπητος στην ενδιαφέρουσα ταινία του Slade, ενός σκηνοθέτη βίντεο κλιπ, μέχρι τότε. Επίσης, από τις λίγες φορές που δεν μιλάμε για βιασμό και εκδίκηση αλλά για παιδεραστία. 



14. Elle (2016)

Ο Paul Verhoeven απέδειξε το 2016 με το Elle ότι δεν είναι ένας ξεγραμμένος σκηνοθέτης. Έπειτα από την κινηματογραφική καριέρα του στην Ολλανδία, από το 1960 έως το 1983, με ταινίες με έντονο γυμνό, σεξ, βία, θέματα που αφορούσαν κυρίως την νεολαία της εποχής, από ναρκωτικά μέχρι αυτοκίνητα, το 1985 πηγαίνει στις ΗΠΑ και το 1987 σκηνοθετεί τον Robocop, το 1990 το Total Recall, το 1992 το Βασικό Ένστικτο για να έρθει η κατρακύλα το 1995 με το Showgirls, που κατακρεουργήθηκε από τους κριτικούς, χωρίς να καταφέρει να επανέλθει με τις επόμενες αγγλόφωνες και μια ολλανδική ταινίες του. Το 2016 επέστρεψε εξίσου προβοκάτορας, όπως ξεκίνησε, με μια γαλλόφωνη ταινία και την σταρ Isabelle Hupert, που βρέθηκε υποψήφια για Όσκαρ, και βασισμένος στο μυθιστόρημα Oh..., μιλάει για μια γυναίκα που ένα βράδυ βιάζεται στο σπίτι της και προσπαθεί να το αντιμετωπίσει με μια ψυχρότητα και κυνικότητα, χωρίς να την επηρεάζει φανερά. Προετοιμάζεται μάλιστα για μια ενδεχόμενη νέα επίσκεψή του, ώστε να τον εξουδετερώσει. Η ταινία προβλήθηκε στις Κάννες, δέχτηκε θετικές κριτικές, κέρδισε δύο Χρυσές Σφαίρες (καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και Α΄ Γυναικείου Ρόλου) και δύο βραβεία Cesar (ταινίας και Α' Γυναικείου Ρόλου). Ο ολλανδός σκηνοθέτης επιστρέφει το 2021 με την Benedetta, στην οποία παίζει και η Δάφνη Πατακιά. 


15. Revenge (2017)

Μια ακόμα γαλλική ταινία που καταπιάνεται με το ακανθώδες αυτό ζήτημα, το Revenge είναι όνομα και πράγμα. Η ταινία της Coralie Fargeat με την Matilda Lutz αφορά μια γυναίκα που έχει σχέση με έναν παντρεμένο άνδρα. Ο ίδιος με δύο φίλους του έχουν πάει στην έρημο για να περάσουν καλά μακριά από τις οικογένειές τους. Τα πράγματα πάνε στραβά όταν ο ένας προσπαθεί να την βιάσει και καταλήγουν να την σκοτώσουν, ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν. Η ίδια θα γυρίσει από την κόλαση, συγκεκριμένα από την έρημο στην οποία την έχουν παρατήσει, για να πάρει εκδίκηση. Μια ταινία που φέρνει επιτυχημένα το exploitation στην σύγχρονη εποχή, το μοντερνίζει, κρατάει κάποια κιτσάτα στοιχεία και φυσικά όλη την χαλαρή διάθεση, καθώς το exploitation ναι μεν καταπιάνεται με βαρβάτα θέματα αλλά ούτε ενδιαφέρεται ούτε προσποιείται ότι ενδιαφέρεται να δώσει ένα βαρύγδουπο μήνυμα πάνω σε αυτό. Άλλωστε, όπως έχει πει ο Woody Allen, αν θες να στείλεις μήνυμα με την τέχνη σου, στείλε γράμμα. 


16. Black Christmas (2019)

Το Black Christmas ήταν ένα καναδικό slasher του 1974, σε σκηνοθεσία του Bob Clark, τυπικό του είδους, δηλαδή με έναν ψυχοπαθή δολοφόνο που σκοτώνει κατά συρροή, όπως συμβαίνει στα slasher. Το 2019 έγινε το remake του από την Sophia Takal, σε μια εποχή που τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια εκ νέου άνθηση του είδους της κωμωδίας τρόμου, με ταινίες όπως το Babysitter, Ready or Not, Happy Death Day και άλλα. Το Black Christmas γίνεται ένα κωμικό slasher τρόπον τινά, που όμως αξιοποιεί και στοιχεία του rape and revenge, μιας και στο remake τα θύματα είναι όλα κοπέλες, που κάποιος (ή κάποιοι) προσπαθεί να κακοποιήσει και να σκοτώσει. Μια φαλλοκρατική συνωμοσία σε ένα κολέγιο, που φοιτήτριες βρίσκονται νεκρές από κάποιον μασκοφόρο που δεν θέλει τις γυναίκες και την γυναικεία ενδυνάμωση. Μια τυπική ταινία της Blumhouse Productions που ειδικεύεται σε τέτοιου είδους παραγωγές. 


17. Promising Young Woman (2020)

Το Promising Young Woman σηματοδοτεί την επιστροφή του rape and revenge, μιας και είναι μια ταινία που αφενός έχει αυτή την υπόθεση και αφετέρου έχει δεχτεί πολύ καλές κριτικές και είναι υποψήφια για πέντε Όσκαρ, μεταξύ των οποίων καλύτερης ταινίας, σεναρίου και Α΄ Γυναικείου Ρόλου για την Carey Mulligan. Σε σκηνοθεσία της ηθοποιού και σκηνοθέτριας Emerald Fennell, η ταινία αφορά μια γυναίκα που την πέφτει σε άνδρες σε μπαρ, και όταν εκείνη αρνείται να το συνεχίσει, περιμένει να δει την αντίδρασή τους. Αν σεβαστούν το όχι της, όλα καλά, αν όχι τότε ο θάνατος είναι μονόδρομος. Η ταινία είναι πολύ ενδιαφέρουσα, έχει και μερικά άλλα plot twists και μια εξαιρετική ερμηνεία από το φαβορί για το Όσκαρ Carey Mulligan. Στην ταινία παίζουν επίσης η Alison Brie και η Laverne Cox. Πλέον το rape and revenge έχει "νομιμοποιηθεί" κινηματογραφικά και δεν είναι ένα ευτελές θέμα των exploitation, αλλά μπορεί να αξιοποιηθεί δραματουργικά και από τον mainstream κινηματογράφο. 

Υπάρχουν βέβαια και άλλες ταινίες που εντάσσουν αυτό το στοιχείο στην πλοκή τους, όπως το Sin City (2005) του Robert Rodriguez και του Frank Miller, το Descent (2007) με την Rosario Dawson που παίρνει την σαδιστική εκδίκησή της από τον βιαστή της, αλλά και άλλες που δεν αναφέρονται γιατί ο βιασμός δεν είναι η αφετηρία της πλοκής αλλά το plot twist στο τέλος της ταινίας, όταν πλέον μαθαίνουμε τι είχε υποστεί αυτή η γυναίκα και έτσι εξηγούνται οι δράσεις της.


 

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Είναι ο Christopher Nolan ο σπουδαιότερος σκηνοθέτης της εποχής μας;

Αφιέρωμα: Παλαιστινιακό Σινεμά

Η Υπέροχη Ιστορία του Ρόαλντ Νταλ