Οι σκηνοθέτες παιδιά
Κάποτε και οι σκηνοθέτες υπήρξαν παιδιά. Και ορισμένοι εξ αυτών δεν δίστασαν να μας αναδείξουν τις στιγμές που βίωσαν ως παιδιά στην μεγάλη οθόνη επαναφέροντας τις παιδικές τους αναμνήσεις, άλλοτε αρκετά κοντά σε αυτό που πράγματι βίωσαν και άλλοτε με έντονα μυθοπλαστικά στοιχεία. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα παρατηρούμε αρκετές ταινίες που βασίζονται στην παιδική ηλικία των ίδιων των σκηνοθετών τους, σαν να στράφηκαν στα δικά τους βιώματα και μέσω αυτών να μας παρουσιάσουν άλλοτε πιο δραματικές και άλλοτε πιο κωμικές ιστορίες ενηλικίωσης. Με αφορμή το The Hand of God του Paolo Sorrentino που βγήκε στις ελληνικές αίθουσες και από 15 Δεκεμβρίου είναι διαθέσιμο στο Netflix, ας θυμηθούμε κάποιες πρόσφατες αλλά και κάποιες παλαιότερες ταινίες βασισμένες στην παιδική ηλικία των σκηνοθετών τους και ας δούμε πώς περίπου ήταν και δρούσαν πριν γίνουν κορυφαίοι σκηνοθέτες.
Alejandro G. Inarritu Bardo, False Chronicles of a Handful of Truths
Ένας ακόμα μικρός τίτλος από τον μεξικανό auteur και ένα ακόμα μεγαλεπήβολο (και ίσως μεγαλομανές) εγχείρημα που θα δούμε μέσα στο 2022 στο Netflix, κάνοντας παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Βενετίας, από όπου δεν απέσπασε θετικές κριτικές. Ένα δράμα-μαύρη κωμωδία που έγραψε ο ίδιος με πρωταγωνιστή τον Daniel Gimenez Cacho. Υποδύεται τον Silverio Gama, έναν σκηνοθέτη ντοκιμαντέρ και δημοσιογράφο που ζει στο Λος Άντζελες, που μετά την διεθνή αναγνώριση με ένα βραβείο, θέλει να επιστρέψει στην πατρίδα του. Ένα ταξίδι που θα τον κάνει να γνωρίσει τα όρια του. Οι αναμνήσεις του από το παρελθόν αναγεννιούνται και τον στοιχειώνουν. Ένα αυτοαναφορικό φιλμ, με επιρροές και από το 8 1/2 του Φελίνι, που εστιάζει στο πώς βιώνει ένας μη αμερικανός σκηνοθέτης την επιτυχία στις ΗΠΑ και παγκοσμίως.
Steven Spielberg The Fabelmans
Και ξεκινάμε με μια ταινία που ακόμα δεν είναι έτοιμη, καθώς είναι στην φάση της προπαραγωγής αλλά ήδη ξέρουμε κάποια πράγματα. Κατ' αρχάς είναι η νέα ταινία του Steven Spielberg, μετά το φαντασμαγορικό West Side Story. Στην νέα του ταινία, ένα coming-of-age δράμα, σε σενάριο Tony Kushner, με τον οποίο συνεργάστηκε και για το West Side Story, αλλά και για άλλες ταινίες (Μόναχο, Λίνκολν), θα ακολουθεί την ιστορία του Sammy Fabelman και της οικογένειάς του, βασισμένος στην δική του παιδική ηλικία στην Αριζόνα. Την ιδέα την είχε ήδη από το 1999 με τίτλο I ll be Home. Τους γονείς θα τους υποδύονται οι Michelle Williams και Paul Dano και ο Seth Rogen τον θείο.
Richard Linklater Apollo 101/2
Στις ταινίες που έρχονται μέσα στο 2022 ανήκει και η νέα animation δουλειά του αμερικανού σκηνοθέτη Richard Linklater που επιστρέφει στο animation έπειτα από το A Scanner Darkly (2006) με παρόμοια τεχνική με εκείνο και επιστρέφει στις ταινίες ενηλικίωσης και στο σινεμά που προέρχεται από τα παιδικά του χρόνια έπειτα από το Boyhood το 2014. Εμπνέεται από τα παιδικά του χρόνια στο Τέξας και μας συστήνει ένα παιδί στα 60s την εποχή της προσελήνωσης, ενώ ταυτόχρονα γνωρίζουμε και τους αστροναύτες στην διαστημική αποστολή. Τις φωνές τους δίνουν οι Glen Powell και Zachary Levi και θα βγει στο Netflix την πρωταπριλιά. Αναπολεί τόσο τα γεγονότα που άλλαξαν την ιστορία όσο και εν γένει την Αμερική της εποχής.
James Gray Armageddon Time
Kenneth Brannagh Belfast
Μια από τις καινούργιες ταινίες που βασίζονται στην παιδική ηλικία του σκηνοθέτη είναι το Belfast του Kenneth Branagh που έχει ξεκινήσει να προβάλλεται σε χώρες του εξωτερικού αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές και κάνοντάς την να θεωρείται από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς που ίσως την δούμε στα Όσκαρ. Στην Ελλάδα ακόμα δεν έχει προβληθεί. Σε σενάριο του ίδιου, το Belfast διηγείται την ιστορία ενός παιδιού στην Ιρλανδία των 60s και συγκεκριμένα στην πόλη του τίτλου. Η ταινία μιλάει και για τα πολιτικοκοινωνικά ζητήματα που ταλάνιζαν την περιοχή εκείνη την εποχή, όλα ιδωμένα μέσα από τα μάτια του εννιάχρονου αγοριού. Η αλήθεια είναι πως ο Brannagh δεν μας είχε συνηθίσει σε τόσο προσωπικές ταινίες. Στην ταινία παίζει και η Judi Dench.
Alfonso Cuaron Roma
Πριν έρθουν τα Παράσιτα, το Roma, μια ξενόγλωσση ταινία, είχε καταφέρει να προταθεί για δέκα βραβεία Όσκαρ, κερδίζοντας δύο (διεύθυνση φωτογραφίας και σκηνοθεσίας) και τα δύο για τον Alfonso Cuaron, τον σκηνοθέτη του Roma. Ήταν η πρώτη φορά που σκηνοθέτης κερδίζει Όσκαρ για μη αγγλόφωνη ταινία και η πρώτη φορά που σκηνοθέτης παίρνει ταυτόχρονα και Όσκαρ φωτογραφίας. Τοποθετημένη στα 1970, με ερασιτέχνες ηθοποιούς, παρακολουθούμε την ζωή μιας οικιακής βοηθού στο Μεξικό που ζει στην περιοχή Roma της πόλης του Μεξικό. Η ταινία απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας. Το Roma είναι μια αυτοαναφορική ταινία αναπόλησης των παιδικών χρόνων του Cuaron στο Μεξικό.
Joanna Hog The Souvenir
Μια από τις μεγάλες σινεφίλ επιτυχίες των τελευταίων χρόνων, που όμως ίσως δεν είδε πολύς κόσμος, είναι το αυτοαναφορικό The Souvenir (2019) και The Souvenir Part II (2021) της Joanna Hog. Η αγγλίδα σκηνοθέτρια και σεναριογράφος αφηγείται στην ταινία την περίοδο που η κεντρική ηρωίδα μαθητεύει σε κινηματογραφική σχολή, ρόλο που ανέλαβε η Honor Swinton Byrne (κόρη της Tilda Swinton). Η κοπέλα θέλει να κάνει μια ταινία για ένα αγόρι και την οικογένειά του. Στην ταινία παίζει και η μητέρα της πρωταγωνίστριας.
Paolo Sorrentino The Hand of God
Η ταινία από την οποία αφορμάται το παρόν κείμενο είναι η νέα δημιουργία του ιταλού σκηνοθέτη Paolo Sorrentino, το The Hand of God που είναι διαθέσιμο στο Netflix. Είναι η πρώτη του ταινία μετά το όχι και τόσο καλό Loro για τον Silvio Berlusconi. Και εδώ εννοείται πως υπάρχει ρόλος για τον αγαπημένο του Toni Servillo. Όπως λέει και ο τίτλος, η ταινία σχετίζεται με τον ποδοσφαιριστή σταρ Diego Maradona, την περίοδο που έπαιζε η Αργεντινή με την Ιταλία. Ένα αγόρι στην Νάπολη των 80s θέλει πάρα πολύ να τον δει. Πολύ καλός στον ρόλο ο νεαρός Filippo Scotti. Είναι από τις καλές ταινίες του Sorrentino για έναν σαν τον γράφοντα που δεν είναι γενικότερα θαυμαστής του.
Richard Linklater Boyhood
Και πάμε λίγο πιο πίσω στο εξαιρετικό Boyhood του ευρηματικού Richard Linklater. Το 2014 κυκλοφορεί η ταινία έπειτα από δώδεκα χρόνια γυρισμάτων, ώστε να δείξει σε πραγματικό χρόνο το πώς μεγαλώνει το παιδί και οι γονείς του, κάτι που έγινε για πρώτη φορά στο σινεμά. Γονείς οι Ethan Hawke και Patricia Arquette. Η ταινία κέρδισε βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Βερολίνου, προτάθηκε για έξι βραβεία Όσκαρ κερδίζοντας ένα για Β' Γυναικείο Ρόλο για την Arquette, κάτι που έκανε τον John Stewart να πει πως η καλύτερη ταινία της χρονιάς δεν κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας. Για την ιστορία το κέρδισε το Birdman.
Spike Lee Crooklyn
Ο Spike Lee δεν αντιστάθηκε και έδωσε και εκείνος μια μυθοπλαστική εκδοχή της παιδικής του ηλικίας στην ταινία Crooklyn το 1994. Μπρούκλιν 1973 ένα μικρό κορίτσι ζει με την οικογένειά του, τα τέσσερα αδέρφια της και τους γονείς της. Ο ίδιος ο Lee κρατά ένα ρόλο για τον εαυτό του ενώ το σενάριο το γράφει μαζί με τα δύο αδέρφια του, την Joie και τον Cinque.
Noah Baumbach The Squid and the Whale
Noah Baumbach και Wes Anderson συναντήθηκαν σε αυτή την ταινία του 2005 με τον πρώτο ως σκηνοθέτη και σεναριογράφο και τον δεύτερο ως παραγωγό. Δύο ιδιαίτεροι δημιουργοί του ανεξάρτητου αμερικάνικου σινεμά. Ο Baumbach επιστρέφει στα παιδικά του χρόνια μέσα από μια οικογένεια στα 80s που ζει στο Brooklyn και το μικρό αγόρι καλείται να διαχειριστεί το διαζύγιο των γονιών του. Η ταινία προτάθηκε για Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου.
Woody Allen Radio Days
Τι κοινό έχουν οι δύο προηγούμενοι σκηνοθέτες, Baumback και Lee; Την επιρροή του Woody Allen στο έργο τους. Ο σπουδαίος αμερικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός ανέκαθεν έκανε ένα αυτοβιογραφικό και αυτοαναφορικό σινεμά, όσο και αν το έχει αρνηθεί. Αν θυμηθούμε και την φράση του αγαπημένου του Federico Fellini, ότι κάθε ταινία είναι αυτοβιογραφική, τότε επιβεβαιώνεται αυτή η άποψη. Μια από εκείνες είναι το Radio Days του 1987 με πρωταγωνιστές τον ίδιο, τον Danny Aiello, τον Jeff Daniels, τον Larry David, την Mia Farrow και την Diane Keaton. Βρισκόμαστε στα 40s, την περίοδο που μεγαλώνει ο πρωταγωνιστής, ένα αγόρι, παράλληλα με την χρυσή εποχή του ραδιοφώνου. Μια ωδή τόσο στο ραδιόφωνο όσο και στην διαδικασία ενηλικίωσης, μέσα πάντα από το γουντιαλενικό χιούμορ.
Ingmar Bergman Fanny and Alexander
Αγαπημένος σκηνοθέτης του Allen, ο τεράστιος σουηδός σκηνοθέτης Ingmar Bergman. Το 1982 αποφασίζει να σκηνοθετήσει την τελευταία του ταινία, όπως είχε πει, κάτι που έγινε καθώς οι επόμενες ταινίες που δημιούργησε ήταν για την τηλεόραση. Έτσι το κινηματογραφικό κύκνειο άσμα του έμελλε να είναι και το πιο αυτοαναφορικό, αναφερόμενος στην παιδική του ηλικία, πάντα βέβαια με μια μυθοπλαστική διάθεση. Η Fanny και ο Alexander, δύο παιδιά που μεγαλώνουν στις αρχές του 20ού αιώνα στην Σουηδία με αρκετές δυσκολίες, ιδίως έπειτα από τον θάνατο του πατέρα του και την γάμο της μητέρας τους με έναν πάστορα. Ο πατέρας του Bergman πράγματι ήταν πάστορας και ήταν δύο αδέρφια (δύο αγόρια), αν και σύμφωνα με μελετητές δεν πέρασε τόσο δύσκολα όσο θέλει να δείξει μέσα από την ταινία. Είναι από εκείνες τις υπερβολές που αρεσκόταν να διατυπώνει.
Δεν είναι ο μόνος σπουδαίος σκηνοθέτης του παρελθόντος που επεδίωξε να μας δείξει τον εαυτό του ως παιδί. Το ίδιο έκανε ο Louis Malle στο Au Revoir les Enfants το 1987 με το οποίο κέρδισε Χρυσό Λέοντα στην Βενετία. Αντίστοιχα, ο Francois Truffaut στο The 400 Blows το 1959, μια από τις πρώτες ταινίες και τις πιο κομβικές της γαλλικής Nouvelle Vague που του έδωσε βραβείο σκηνοθεσίας στις Κάννες και υποψηφιότητα για Όσκαρ σεναρίου, αλλά και ο Federico Fellini στο Amarcord το 1973 για ένα αγόρι που μεγαλώνει στην φασιστική Ιταλία των 30s. Η ταινία κέρδισε Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και προτάθηκε για Όσκαρ σκηνοθεσίας και σεναρίου. Μια ταινία που ίσως δεν μοιάζει τόσο αυτοβιογραφική είναι το The Tree of Life του Terrence Malick και αυτό γιατί πολλοί μπορεί να μην κατάλαβαν και πολλά μιας και ο σκηνοθέτης είχε ήδη περάσει στο πιο ελλειπτικό ύφος της όψιμης φιλμογραφίας του. Ένα αγόρι μεγαλώνει στο Τέξας των 50s με τον Brad Pitt να υποδύεται τον πατέρα και τον Sean Penn τον γιο όταν μεγαλώνει. Η ταινία κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα και προτάθηκε για τρία Όσκαρ, καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας και φωτογραφίας.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου