Κάννες 2022: Δεύτερος Χρυσός Φοίνικας στον Ruben Ostlund

 

Ολοκληρώθηκε και φέτος το Φεστιβάλ των Καννών, ένα από τα σπουδαιότερα -αν όχι το σπουδαιότερο- φεστιβάλ κινηματογράφου στον κόσμο με νικητή για δεύτερη φορά τον σουηδό σκηνοθέτη της Ανωτέρας Βίας και του Τετραγώνου (για το οποίο το 2017 είχε κερδίσει το ίδιο βραβείο) Ruben Ostlud. Η νέα του ταινία είναι μια αντικαπιταλιστική σάτιρα της σημερινής κοινωνίας τοποθετημένη σε ένα πλοίο με καπετάνιο τον Woody Harrelson, ο οποίος όπως ανακοινώθηκε θα παίζει και στην επόμενη ταινία του. Το Triangle of sadness, όπως τιτλοφορείται, είναι μια κωμωδία που ξε(πε)ρνάει τα όρια φτάνοντας σε σουρεαλιστικά και σαρκαστικά μονοπάτια. Πέρσι το καλοκαίρι είχε πραγματοποιήσει γυρίσματα στην Ελλάδα για τις ανάγκες της ταινίας, ενώ στην συμπαραγωγή βρίσκεται και η ελληνική εταιρεία Heretic. Back to back επιτυχία για τον δημιουργό που κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα με την ακριβώς επόμενη ταινία από την προηγούμενη που το είχε κερδίσει. Μπαίνει στο κλαμπ των εννιά πλέον σκηνοθετών που έχουν στο τσεπάκι τους ή στο ράφι τους δύο Χρυσούς Φοίνικες, έπειτα από τους Alf Sjoberg (1946 και 1951), Francis Ford Coppola (1974 και 1979)-να σημειωθεί ότι και οι δύο αυτοί σκηνοθέτες πήραν τα δύο βραβεία με πέντε χρόνια διαφορά όσα και ο Ostlund- Bille August (1988 και 1992), Emir Kusturica (1985 και 1995), Shohei Imamura (1983 και 1997), Jean-Pierre και Luc Dardenne (1999 και 2005), Michael Haneke (2009 και 2012)- μέχρι στιγμής έχει την μικρότερη χρονική απόκλιση ανάμεσα στους δύο Φοίνικες με μόλις τρία χρόνια- Ken Loach (2006 και 2016) και πλέον ο Ruben Ostlund (2017 και 2022).

Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής ήταν ο γάλλος ηθοποιός Vincent Lindon, που πρωταγωνιστούσε στην περσινή νικήτρια ταινία του Χρυσού Φοίνικα, Titane. Μαζί του οι Asghar Farhadi, Rebecca Hall, Ladj Ly, Jeff Nichols, Deepika Padukone, Noomi Rapace, Joachim Trier, Jasmine Trinca.

Οι φετινές υποψήφιες ταινίες δεν εξέπληξαν ιδιαίτερα κανένα, θα λέγαμε ότι είναι ένα μέτριο πρόγραμμα σε σχέση με άλλες χρονιές, με κάποιες ταινίες βέβαια να αποσπούν πολύ καλά σχόλια και να τις περιμένουμε πώς και πώς. Ανάμεσα στους υποψήφιους συναντάμε τον αμερικανό σκηνοθέτη James Gray με το αυτοβιογραφικό Armaggdeon Time. Όλες οι ταινίες του σκηνοθέτη βρέθηκαν υποψήφιες για Χρυσό Φοίνικα, κάτι που δείχνει την συμπάθεια των Καννών προς το πρόσωπό του, με εξαίρεση την πρώτη του ταινία, Little Odessa (1994) και το Ad Astra (2019) με τον Brad Pitt που ήταν υποψήφια για Χρυσό Λέοντα στην Βενετία. Ο ιάπωνας σκηνοθέτης και νικητής του βραβείου, Hirokazu Kore-Eda, δεν επέστρεψε ακόμα στην Ιαπωνία, καθώς μετά τους Κλέφτες Καταστημάτων, πήγε στην Γαλλία με την γαλλόφωνη ταινία του, η Αλήθεια, με την Catherine Deneuve και την Binoche και τώρα στην Νότια Κορέα με το Broker και τον πρωταγωνιστή των Παρασίτων, Song Kang-ho, που κέρδισε βραβείο αντρικής ερμηνείας, ο πρώτος νοτιοκορεάτης που το κατορθώνει.

Και μιας και είμαστε στην Κορέα, ο νοτιοκορεάτης σκηνοθέτης και εξαιρετικός δημιουργός Park Chan-wook επέστρεψε με νέα ταινία, το Deciosion to Leave, μετά το Handmaiden (2016) και την γυρισμένη στην Ελλάδα τηλεοπτική σειρά, The Little Drummer Girl (2018). Η νέα του δουλειά ένα χιτσοκικών μυστηριωδών καταστάσεων και αλά Wong Kar-wai αισθητικών και αισθηματικών συνισταμένων εντυπωσίασε τους περισσότερους και για αυτό έφυγε με το βραβείο σκηνοθεσίας. Μακάρι να κέρδιζε και τον Χρυσό Φοίνικα αλλά δεν πειράζει. Η πρώτη φορά που βρέθηκε υποψήφιος για Χρυσό Φοίνικα ήταν με το Oldboy το 2004 αλλά το κέρδισε ο Michael Moore και το 2016 για το Handmaiden αλλά το κέρδισε ο Ken Loach (ντροπή μόνο!).

Επιστροφή στο φεστιβάλ και για τους αγαπημένους των Καννών, αδερφούς Dardenne, δις βραβευμένους για την Rosetta και το The Child. Αυτή την φορά με το Tori and Lokita δεν κατάφεραν να εντυπωσιάσουν κανέναν, μιας και έχουν καταλήξει εκπληκτικά βαρετοί (αν θεωρήσουμε ότι δεν ήταν κάποτε) αλλά για να πάρουν κάτι, οι Κάννες δημιούργησαν το επετειακό τιμητικό βραβείο για τα 75 χρόνια, μόνο και μόνο για να μην φύγουν με άδεια χέρια. Αυτά καλό είναι να μην γίνονται για την αξιοπιστία τόσο μεγάλων θεσμών. Ένας ακόμα πρώην νικητής, ο ρουμάνος Cristian Mungiu, επέστρεψε με μια σχετικά αδύναμη ταινία του συγκρινόμενη με τις παλαιότερες, το RMN, ενώ αντικρουόμενες κριτικές πήρε η ταινία του ρώσου αντικαθεστωτικού σκηνοθέτη Kirill Serebrennikov, που παλαιότερα τον είχε βάλει ο Πούτιν σε κατ' οίκον περιορισμό και δεν μπορούσε να παραβρεθεί σε προηγούμενες Κάννες, που επιστρέφει μια χρονιά μετά το επίσης υποψήφιο για Χρυσό Φοίνικα, Petrov's Flu, αυτή την φορά με το Tchaikovsky's Wife, για την σύζυγο του ρώσου συνθέτη και την ομοφυλοφιλία του συζύγου της που προσπαθεί να διαχειριστεί. Μετά από χρόνια επιστρέφουν στις Κάννες η Kelly Reichardt και η Claire Denis. Η Reichardt έπειτα από το Wendy and Lucy (2008), καθώς έπειτα πήγαινε σε Βενετία και Βερολίνο και η Denis από το 2017 και το Let the Sunshine In, αν και στο επίσημο διαγωνιστικό έχει να βρεθεί από το 1988 και το Chocolat. Και οι δύο δεν έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση, αλλά η Denis κατάφερε να κερδίσει, έστω και εξ ημισείας, το Μεγάλο Βραβείο για την ταινία της Stars at Noon, μαζί με τον νεαρό Lucas Dhont για το Close, που εξέπληξε ευχάριστα μετά την πρώτη του, επίσης πολύ καλή ταινία, Girl (2018) για την οποία είχε κερδίσει το Camera d'or στο τμήμα που διαγωνιζόταν και τον Queer Palm. 

Ο ιρανοδανός σκηνοθέτης Ali Abbasi επιστρέφει μετά την νίκη του στο Ένα Κάποιο Βλέμμα των Καννών για το Border (2018) με το πολύ καλό, σύμφωνα με τις κριτικές, Holy Spider, ένα αντιπατριαρχικό και αντιφαλλοκρατικό θρίλερ για έναν κατά συρροή δολοφονό, βασισμένο στην πραγματική ιστορία του Saeed Hanaei (1962-2002), που σκότωσε 16 γυναίκες το διάστημα 2000-2001. Η ηθοποιός που υποδύεται μια δημοσιογράφο που ερευνά την υπόθεση, Zar Amir Ebrahimi, κέρδισε το βραβείο γυναικείας ερμηνείας, αφιερώνοντάς το και μιλώντας για τις γυναίκες που έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν το Ιράν. Η ίδια έχει βρει "καταφύγιο" στην Γαλλία, επειδή δημοσιεύτηκε ένα revenge porn με την ίδια και έτσι έφυγε από την χώρα. Ο σπουδαίος πολωνός σκηνοθέτης Jerzy Skolimowski επτά χρόνια μετά το 11 Minutes (2015) επιστρέφει με νέα ταινία, το EO, που εμπνέεται από το Au Hasard Balthazar του Robert Bresson. Η ταινία ακολουθά την ζωή ενός γάιδαρου που βρίσκεται σε τσίρκο. Στις Κάννες έχει να βρεθεί από το 1982 και το Moonlighting για το οποίο είχε κερδίσει βραβείο σεναρίου ενώ το 1978 είχε κερδίσει βραβείο επιτροπής. Τώρα εξ ημισείας κέρδισε το βραβείο επιτροπής με το The Eight Mountains των Felix van Groeningen και Charlotte Vandermeersch. Πρόκειται για μια ιταλόφωνη ταινία με τον Luca Marinelli. Αναβάθμιση έχουμε και για την γαλλίδα Leonor Serraille που είχε κερδίσει Camera d' Or για την πρώτη ταινία της, το Belle Jeune, και τώρα μπαίνει στο επίσημο διαγωνιστικό για Χρυσό Φοίνικα με μια πολύ καλή ταινία, το Mother and Son, που όμως δυστυχώς έμεινε εκτός βραβείων. Εκτός βραβείων της επιτροπής έμεινε και ο ιρανός Saeed Roustayi, που βρέθηκε πρώτη φορά στις Κάννες με το Leila's Brothers αλλά κέρδισε το FIPRESCI, το βραβείο καλύτερης ταινίας που απονέμει η διεθνής ένωση κριτικών κινηματογράφου και πολλές φορές τα βραβεία είναι καλύτερα από εκείνα της κριτικής επιτροπής. Πρώτη φορά ήταν και για τον σουηδό Tarik Saleh, που για το Boy From Heaven, που γενικά πήρε καλές κριτικές, κέρδισε το βραβείο σεναρίου. Χωρίς βραβείο ωστόσο έμεινε και ο David Cronenberg με την επιστροφή του σε μια μεσαίου μήκους ταινία του από το 1970, το Crimes of the Future με την Lea Seydoux, την Kristen Stewart και τον Viggo Mortensen, που απέσπασε αντικρουόμενες κριτικές. Ο καναδός σκηνοθέτης είχε να βρεθεί υποψήφιος από το 2014 και το Maps to the Stars με τον Robert Pattinson, ενώ είχε προταθεί και άλλες τέσσερις φορές (1996, 2002, 2005, 2012), χωρίς να κατακτήσει το βραβείο, ενώ η μόνη φορά που έχει κερδίσει κάποιο βραβείο είναι το 1996 για το Crash που είχε πάρει βραβείο επιτροπής (για το Maps to the Stars είχε πάρει βραβείο γυναικείας ερμηνείας η Julianne Moore). Χωρίς βραβείο, δικαίως, έμεινε και ο γάλλος τακτικός θαμώνας Arnaud Desplechin με το Brother and Sister με την Marion Cotillard και τον Melvil Poupaud. Χωρίς βραβείο, αν και ακούστηκαν θετικά σχόλια γενικά, έμεινε και η ηθοποιός-σκηνοθέτρια Valeria Bruni Tedeschi για το Forever Young. Επιστρέφει στην προσπάθεια για Χρυσό Φοίνικα μετά το 2013 και το A Castle in Italy με τον Louis Garrell και την ίδια. Ο Garrell έπαιζε και εδώ. Ο ιταλός Mario Martone ήταν υποψήφιος για το Nostalgia και ο καταλανός Albert Serra για το Pasifiction. Και οι δύο έχουν βρεθεί παλαιότερα στο Φεστιβάλ. Από τα εκτός διαγωνισμού πολύ καλή εντύπωση άφησε το Top Gun: Maverick του Joseph Kosinski με τον Tom Cruise που επί τη ευκαιρία πήρε και έναν τιμητικό Χρυσό Φοίνικα, και το Three Thousand Years of Longing του George Miller με την Tilda Swinton και τον Idris Elba, ενώ ανάμεικτα σχόλια δέχτηκε ο Elvis του Baz Luhrmann, όπως και η ταινία έναρξης, το Final Cut (Coupez!) του Michel Hazanavicius, ενός σκηνοθέτη που έχει χτίσει μια καριέρα μιμούμενος άλλους με τρομερή επιτυχία παρόλα αυτά. Στα OSS 117 μιμείται τον James Bond και τις αντίστοιχες παρωδίες, στο The Artist εμπνέεται από το Singin in the Rain, το The Search (2014) είναι remake του The Search (1948), όπως και τώρα το Final Cut του ιαπωνικού One Cut of the Dead (2017), ενώ στο Redoubtable (2017) για την ζωή του Jean Luc Godard, μιμείται το σινεμά του Godard. 

Σε άλλα νέα, η νέα ταινία του Πάνου Χ. Κούτρα έκανε πρεμιέρα στις Κάννες, το Dodo και την περιμένουμε πώς και πώς, ενώ η ταινία της Εύης Καλογηροπούλου με τον Γιώργο Μαζωνάκη, στον Θρόνο του Ξέρξη, μια ταινία μικρού μήκους, κέρδισε βραβείο στην κατηγορία της. Άντε και του χρόνου!