Μπιενάλε 2023: Ο Λάνθιμος και οι άλλοι

 

Η φετινή Μπιενάλε (Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας) ήταν επετειακή και επεισοδιακή. Επετειακή καθώς έκλεινε 80 χρόνια πορείας, αν και ξεκίνησε πριν 91 χρόνια, το 1932. Ωστόσο την πρώτη χρονιά δεν δόθηκαν βραβεία, την επόμενη χρονιά-το 1933-δεν πραγματοποιήθηκε, ενώ το 1934 δόθηκαν για πρώτη φορά βραβεία, τα οποία έφεραν το όνομα του ιταλού δικτάτορα Μουσολίνι. Το 1940 με 1942 δεν πραγματοποιήθηκε στην Βενετία λόγω του πολέμου. Το 1946 επέστρεψε κανονικά και για πρώτη φορά καθιερώθηκε να γίνεται τον Σεπτέμβριο. Το βραβείο του Χρυσού Λέοντα καθιερώθηκε από το 1949. Η 80η χρονιά του όμως ήταν και επεισοδιακή καθώς σημαδεύτηκε από την απεργία των αμερικανών σεναριογράφων και ηθοποιών. Η απεργία του σωματείου σεναριογράφων (WGA) ξεκίνησε στις 2 Μαΐου και των ηθοποιών (SAG) στις 14 Ιουλίου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην παραβρεθούν οι περισσότεροι αμερικανοί ηθοποιοί και σεναριογράφοι και έτσι να χάσει κάτι από την λάμψη και τα φλας, καθώς καλώς ή κακώς τα κινηματογραφικά φεστιβάλ δεν είναι μόνο οι ταινίες, που σαφώς πρέπει να έχουν τον κυρίαρχο ρόλο, αλλά και όλος ο παρακινηματογραφικός χαμός. Χαμός έγινε όχι μόνο λόγω της απεργίας, αλλά και εξαιτίας της συμμετοχής στο επίσημο διαγωνιστικό της νέας ταινίας του Luc Besson, που είχε κατηγορηθεί για σεξουαλικά εγκλήματα, αν και έχει αθωωθεί, και εκτός διαγωνιστικού βρέθηκαν ο Woody Allen που είναι αθώος και ο Roman Polanski που είναι ένοχος, αν και το θύμα του τον έχει συγχωρήσει. Υπήρχαν κάποιες ήπιες διαμαρτυρίες, για το αν έχουν θέση κακοποιητές σε ένα φεστιβάλ. Η απάντηση πρέπει να είναι πως οι αθώοι -για το οποίο αποφασίζει μονάχα η δικαιοσύνη και όχι η κάθε εμμονική μονάδα που διψά για αίμα και τιμωρία-σαφώς και έχουν θέση σε οποιοδήποτε φεστιβάλ και είναι άξιοι για οποιαδήποτε διάκριση.

Στα του φεστιβάλ τώρα. Παρόλα αυτά, είχε ένα πολύ δυνατό πρόγραμμα με μεγάλα ονόματα σκηνοθετών. Νέες ταινίες από τους Γιώργο Λάνθιμο, David Fincher, Michael Mann, Pablo Larrain, Ryusuke Hamaguchi, Bradley Cooper, Michel Franco, Agnieszka Holland, Ava DuVernay, Sofia Coppola και Matteo Garrone καθώς και οι Luc Besson, Stefano Sollima, Bertrand Bonello, Edoardo de Angelis, Pietro Castellitto, Saverio Costanzo, Fien Troch, Giorgio Diritti, Stephane Brize, Nikolaj Arcel, Timm Kroger και οι Malgorzata Szumowksa-Michal Englert. Εκτός διαγωνισμού επίσης υπήρχαν πολλά δυνατά ονόματα πέραν των Allen και Polanski. Προβλήθηκαν ταινίες σκηνοθετών όπως οι Harmony Korine, William Friedkin που μάλιστα πρόσφατα έφυγε από την ζωή, Quentin Dupieux, Richard Linklater, Wes Anderson και Frederich Wiseman. Την απόφαση για τα βραβεία είχε αναλάβει να πάρει μια αξιόλογη και πολυβραβευμένη ομάδα σκηνοθετών-ηθοποιών με πρόεδρο τον βραβευμένο με Όσκαρ Damien Chazelle και μέλη την περσινή νικήτρια του Χρυσού Λέοντα, Laura Poitras, τον περσινό νικητή σεναρίου στην Μπιενάλε Martin McDonagh, την προπέρσινη νικήτρια βραβείου σκηνοθεσίας Jane Campion καθώς και οι Mia Hansen-Love, Saleh Bakri, Gabrielle Mainetti, Santiago Mitre και Shu Qi.

Τελικά τα βραβεία κατέληξαν ως εξής-σχετικά προβλέψιμα βάσει των κριτικών και των προβλέψεων για το πού θα πάνε (σχεδόν πάντα είναι καλύτερο να πηγαίνουν στα φαβορί από κάτι άκυρες επιλογές που έχουμε δει κατά καιρούς):

Χρυσός Λέοντας: Γιώργος Λάνθιμος για το Poor Things!!!

Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής: Ryusuke Hamaguchi για το Evil Does Not Exist

Ειδικό Βραβείο Επιτροπής: Agnieszka Holland για το Green Border

Βραβείο Σκηνοθεσίας: Matteo Garrone για το Io Capitano

Βραβείο Σεναρίου: Pablo Larrain και Guillermo Calderon για το El Conde

Βραβείο γυναικείας ερμηνείας: Cailee Spaeny για την Priscilla

Βραβείο αντρικής ερμηνείας: Peter Sarsgaard για το Memory

Βραβείο νέου ηθοποιού: Seydou Sarr για το Io capitano

Οι ταινίες που έλαβαν τις καλύτερες κριτικές και που ήταν φαβορί για το ύψιστο βραβείο του Χρυσού Λέοντα ήταν εκείνες του Λάνθιμου, του Hamaguchi, του Garrone και της Holland και τελικά έφυγαν με τα μεγαλύτερα βραβεία, με εκείνη του Λάνθιμου να επικρατεί απολύτως δικαιολογημένα, καθώς ήδη θεωρείται από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, που σίγουρα θα βρεθεί και στα Όσκαρ. Μια ταινία που ναι μεν έχει ένα φεμινιστικό πρόσημο γυναικείας (σεξουαλικής και όχι μόνο) ενδυνάμωσης. ωστόσο μέσα από το είδος μιας ταινίας επιστημονικής φαντασίας και μαύρης κωμωδίας κέρδισε δυο προσφυγικών δραμάτων που ως θέματα σαφώς απασχολούν την ευρωπαϊκή ήπειρο και ένα πιο χαμηλότονο δράμα περιβαλλοντικής αφύπνισης του σπουδαίου Hamaguchi. Μια δίκαιη επικράτηση και ένας δίκαιος Χρυσός Λέοντας! Ήταν η τρίτη φορά που προτάθηκε για Χρυσό Λέοντα μετά τις Άλπεις το 2011 (για τις οποίες κέρδισε βραβείο σεναρίου) και το The Favourite το 2018 (για το οποίο κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής). Για την ιστορία είναι ο πρώτος έλληνας σκηνοθέτης που το κερδίζει. Ο Hamaguchi, μετά τον θρίαμβο του Drive my Car σε Κάννες και Όσκαρ, βρέθηκε για πρώτη φορά στην Βενετία. Η Holland επίσης βρέθηκε για πρώτη φορά, έπειτα από ένα σερί ταινιών στο φεστιβάλ του Βερολίνου, ενώ ο Garrone δεν επιλέγει τις Κάννες, όπως σε άλλες ταινίες του και έρχεται επίσης πρώτη φορά στην Μπιενάλε. Κατά τα άλλα, η μαύρη κωμωδία του Larrain (που ξαναέρχεται στην Βενετία μετά τα Post Mortem, Jackie, Ema και Spencer) με έναν βαμπίρ Πινοσέτ κέρδισε στο σενάριο ενώ τα Priscilla και Memory που μνημονεύτηκαν κυρίως για τις ερμηνείες τους θριάμβευσαν στις αντίστοιχες κατηγορίες. Οι βιογραφίες για τον Ferrari και τον Bernstein στα Ferrari του Michael Mann και Maestro του Cooper αντίστοιχα έμεινα χωρίς βραβεία, επίσης δικαίως, καθώς χωρίς να είναι κακές, δεν προσέφεραν κάτι έξτρα στο είδος της βιογραφικής ταινίας μιας σημαίνουσας προσωπικότητας.