Οι Καλύτερες Ταινίες για Ποιητές

 

Όπου και αν πάω, έχει πάει ήδη ένας ποιητής. Sigmund Freud

 

 Σήμερα, 21 Μαρτίου, είναι η Παγκόσμια Μέρα Ποίησης. Ο κινηματογράφος συχνά στράφηκε σε μια ποιητικότητα, παρότι όπως έχει ειπωθεί, για να αποδοθεί πραγματικά θα έπρεπε η κάμερα να είναι το μάτι ενός ποιητή. Οι ζωές ωστόσο ποιητών συχνά προκάλεσαν το ενδιαφέρον της έβδομης τέχνης, θέλοντας να αποτυπώσουν κάτι από την μαγεία, την λυρικότητα ή την σκληρότητα των λόγων τους. Οι ταινίες είναι αρκετές, εμείς θα σταθούμε σε μερικές από τις καλύτερες ταινίες για μερικούς υπαρκτούς ή μυθοπλαστικούς ποιητές.

Orphee (1950)

Ο Ορφέας του Ζαν Κοκτό είναι μια από τις πιο ποιητικές ταινίες που έχουν γίνει ποτε, σκηνοθετημένη άλλωστε από έναν ποιητή, θεατρικό συγγραφέα, εικαστικό και σκηνογράφο μεταξύ άλλων. Πρόκειται για μια τριλογία που ξεκίνησε με το Le Sang d' un poet (1932) και έκλεισε με το La Testament d' Orphee. Ο μυθικός ποιητής Ορφέας της αρχαιοελληνικής μυθολογίας έρχεται στο σήμερα, δηλαδή στο μεταπολεμικό Παρίσι, με τον Jean Marais στον σχετικό ρόλο. Ποιητικά πλάνα που μιλούν πρωτίστως για την ματαιότητα, την ζωή και τον θάνατο αλλά και φυσικά και την ίδια την καλλιτεχνική δημιουργία σε περιόδους που δεν την σηκώνουν. Κόντρα στην άποψη του Τεοντόρ Αντόρνο, πως μετά το Ολοκαύτωμα δεν μπορεί να γραφτεί ποίηση, ο Κοκτό έδειξε πως και μπορεί να γραφτεί αλλά και να εικονοποιηθεί. 

Pyaasa (1957)

Ο καλτ ινδός δημιουργός Guru Dutt, σκηνοθετεί, γράφει το σενάριο, είναι παραγωγός και πρωταγωνιστής του Pyaasa, ένα μελοδραματικό μιούζικαλ που τοποθετείται στην Καλκούτα και διηγείται την ζωή του φανταστικού ποιητή Vijay της λεγόμενης Urdu ποίησης που υπάρχει σε Ινδία και Πακιστάν. Η ποίησή του δεν έχει εκτιμηθεί από εκδότες και κριτικούς, καθώς διαφωνούν που εστιάζει σε κοινωνικά και όχι σε ρομαντικά θέματα. Ο ίδιος θα βρεθεί μπλεγμένος ανάμεσα στην κοπέλα του και σε μια σεξεργάτρια. Η ταινία θεωρείται μια από τις καλύτερες του ινδικού σινεμά. 

The Colour of Pomegranates (1969)

Το χρώμα του ροδιού είναι μια σοβιετική ταινία του Sergei Parajanov, γεννημένου στην Γεωργία, με καριέρα στην Σοβιετική Ένωση, γνωστός για την συγκεκριμένη ταινία που θεωρείται από τις καλύτερες όλων των εποχών. Η ταινία αφορά τον πραγματικό αρμένιο ποιητή και τροβαδούρο του 18ου αιώνα, Sayat Nova. Μια καλλιτεχνική και ποιητική ταινία, που όπως αναφέρει και στην αρχή, δεν έχει σκοπό να συστήσει την πραγματική ζωή του ποιητή, αλλά να αποδώσει το πνεύμα του και την ποίησή του, την ψυχή και την ουσία του. Αγαπημένη ταινία του Ταρκόφσκι και του Σκορτσέζε. 

Roxanne (1987)

Μια από τις καλύτερες ταινίες του Steve Martin, όχι από τις χαρακτηριστικές κωμωδίες του αλλά πιο ρομαντική και φυσικά βιογραφική για τον σπουδαίο ποιητή Συρανό ντε Μπερζεράκ, δημιούργημα του ομώνυμου θεατρικού έργου του Edmond Rostand του 1897. Μεταφερμένο και αυτό στην σύγχρονη εποχή για έναν άντρα που ερωτεύεται μια νέα κοπέλα, την Roxanne, που υποδύεται η Ντάριλ Χάνα. Σε σενάριο του ίδιου του ηθοποιού, που ακολουθεί αρκετά πιστά το πρωτότυπο κείμενο, αποτίοντας φόρο τιμής στην ποίηση αλλά και στον έρωτα. 

Bright Star (2009)

Μια από τις καλύτερες ταινίες της βραβευμένης με Όσκαρ και Χρυσό Φοίνικα, Jane Campion (The Piano, Power of the Dog), φέρνει στο προσκήνιο έναν από τους πιο διάσημους ποιητές, τον John Keats, τον οποίο υποδύεται ο Ben Whishaw. Κυρίως διαπραγματεύεται τον τρίχρονο ρομαντικό δεσμό με την μούσα του, Fanny Brawne (Abbie Cornish), καθώς καλούνται να αντιμετωπίσουν ζητήματα διαβίωσης, πέραν της ποίησης. Ένας από τους σημαντικότερους άγγλους ποιητές του Ρομαντισμού, μαζί με τον Λόρδο Μπάιρον και τον Πέρσι Σέλεϊ. γράφοντας μια ποίηση έντονα εικονοποιητική και για αυτό αξίζει να δούμε την ζωή του μέσα από εικόνες υψηλής αισθητικής αξίας.   

I am Not Your Negro (2016)

Ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ των τελευταίων χρόνων διά χειρός Raoul Peck, υποψήφιο για Όσκαρ στην σχετική κατηγορία, για έναν από τους σπουδαιότερους ποιητές, συγγραφείς και ακτιβιστές της αφροαμερικανικής λογοτεχνίας, τον James Baldwin. Η ταινία αναδεικνύει όχι μόνο το έργο του αλλά και την δράση του σε μια εποχή καταπίεσης των μαύρων στις ΗΠΑ. Ποιητικότητα και επαναστατικότητα έρχονται να ενωθούν σαν μια ανάκληση του σουρεαλιστικού μανιφέστου περί τέχνης στα χέρια της επανάστασης. Προσωπικός φίλος του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Μάλκολμ Χ. 

Neruda (2016)

Γνώστης των βιογραφιών, ο χιλιανός σκηνοθέτης Pablo Larrain (Spencer, Jackie, Maria) κάνει μια από τις καλύτερες βιογραφικές ταινίες για έναν βαθιά ερωτικό ποιητή, τον νομπελίστα Pablo Neruda. Η ταινία δεν αποτελεί ακριβώς βιογραφία με την έννοια της πιστότητας. Περισσότερο μας δείχνει τον εαυτό του ως μια περσόνα βγαλμένη μέσα από τον κόσμο της ποίησής του, γεμάτο μυθοπλαστικά στοιχεία, που όμως ανασυστήνει την εποχή της δικτατορίας και του Κομμουνισμού της χώρας του. Ένα κυνηγητό γάτας ποντικού με τον ίδιο και την αστυνομία σε μια ταινία βαθιάς ευαισθησίας αλλά και ουσίας. 

Paterson (2016)

Μια από τις καλύτερες ταινίες του Jim Jarmush και μια από τις καλύτερες της δεκαετίας του 2010 με τον Adam Driver στον ρόλο ενός οδηγού λεωφορείου και ποιητή. Στα πλαίσια μιας εβδομάδας με την σύντροφό του, παρακολουθούμε την καθημερινότητά του στο New Jersey, μια ζωή ήσυχη και ποιητική, μελαγχολική στην μοναχικότητά της αλλά και ελπιδοφόρα ως προς την ουσία της ζωής που έχει ανακαλύψει ο χαρακτήρας. Ένα κινηματογραφικό χαϊκού, με τον Πάτερσον στο τέλος να συναντά έναν Ιάπωνα, λέγοντάς του πως η ποίηση σε μετάφραση είναι σαν να κάνεις μπάνιο με αδιάβροχο. 

A Quiet Passion (2016)

Μια σπουδαία ποιήτρια, η Emily Dickinson, που μπορεί να μην αναγνωρίστηκε στην εποχή της, ούσα γυναίκα, αλλά θεωρείται πλέον από τις σημαντικότερες ποιητικές φωνές της αμερικανικής ποίησης του 19ου αιώνα. Η ταινία του Terence Davies ακολουθεί την ζωή της ποιήτριας με την Cynthia Nixon να την υποδύεται σε μια ερμηνεία εσωτερική και αισθαντική, μελαγχολική όπως και η ποιήτρια που ερμηνεύει. Όταν κάποτε είχε ερωτηθεί ο James Baldwin τι του αρέσει στην Dickinson, είχε απαντήσει η μοναξιά της και η αίσθηση της μοναξιάς της. Η ταινία φέρνει αυτή την πλευρά της στο προσκήνιο μαζί με την αντίδραση της, πολλές φορές σιωπηλή, απέναντι στην πατριαρχική καταπίεση της εποχής της. 

Benediction (2021)

Μια ακόμα ταινία του βρετανού σκηνοθέτη και σεναριογράφου Terence Davies για έναν ποιητή, αυτή την φορά για τον άγγλο ποιητή και συγγραφέα Siegfried Sassoon που είχε υπηρετήσει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε παρασημοφορηθεί. Μέσα από την ποίησή του εξέφρασε όλη την φρίκη των χαρακωμάτων του Μεγάλου Πολέμου. Ο ίδιος ομοφυλόφιλος, παρότι είχε παντρευτεί και απέκτησε έναν γιο και είχε ασπαστεί τον Καθολικισμό, κατέληξε σε ψυχιατρικό άσυλο λόγω της αντιπολεμικής στάσης του.