Σκηνοθέτες με δύο καλές ταινίες την ίδια χρονιά
Alfred Hitchcock -Dial M for Murder και Rear Window (1954)
Ο Άλφι της καρδιάς μας, ο μέγας Χίτσκοκ, έχει δημιουργήσει αμέτρητες καλές ταινίες και μερικά αριστουργήματα. Δύο από αυτά τα ετοίμασε την ίδια χρονιά, το 1954. Το 1954 δεν είναι η μόνη χρονιά. Το 1940 έκανε την Rebecca και το Foreign Correspondent μόνο που το δεύτερο δεν κατάφερε να διασωθεί στην συλλογική μνήμη, το 1941 τα Mr. and Mrs. Smith και Suspicion αλλά και εδώ άντεξε μόνο το δεύτερο, το 1955 τα To Catch A Thief και The Trouble with Harry και το 1956 τα The Man Who Knew too Much και The Wrong Man. Μόνο που το 1954 δημιουργεί παράλληλα σχεδόν δύο από τις καλύτερες δουλειές του. Ειδικά το Rear Window θεωρείται από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Το ένα κυκλοφόρησε Μάρτιο και το άλλο Αύγουστο και τα δύο με πρωταγωνίστρια την Grace Kelly, μούσα του σκηνοθέτη. Και τα δύο βασίζονται σε βιβλία, αποτελώντας πολύ καλές μεταφορές.
Ingmar Bergman -Έβδομη Σφραγίδα και Άγριες Φράουλες (1957)
Ο σουηδός σκηνοθέτης πέραν του ότι είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο του σινεμά, υπήρξε ένας παραγωγικότατος σκηνοθέτης με δεκάδες ταινίες από το 1946 έως το 1982, όταν και αποσύρθηκε (συνέχισε μέχρι το 2003 στην σουηδική τηλεόραση με ταινίες που στις άλλες χώρες παιζόντουσαν στον κινηματογράφο). Επίσης υπάρχουν αρκετές χρονιές με δύο ταινίες, συγκεκριμένα το 1946, 1948, 1949, 1950, 1953, 1955, 1958, 1960, 1963 και 1968. Αν εξαιρέσουμε το 1963 με τα επίσης πολύ καλά Χειμωνιάτικο Φως και Σιωπή, το 1957 είναι η χρονιά που δημιουργεί δύο από τις καλύτερες και κλασικές πλέον ταινίες του, την Έβδομη Σφραγίδα και τις Άγριες Φράουλες, το πρώτο Φλεβάρη και το δεύτερο Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς, με την Bibi Andersson και τον Gunnar Bjornstrand να συμμετέχουν και στις δύο. Η Σφραγίδα κέρδισε το βραβείο της επιτροπής στις Κάννες και οι Φράουλες την Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο. Ήταν μια δυνατή χρονιά του.
Akira Kurosawa -Ο Θρόνος του Αίματος και The Lower Depths (1957)
Εξίσου δυνατή χρονιά ήταν για τον ιάπωνα θρύλο του σινεμά, Akira Kurosawa, ο οποίος έχει και αυτός πολλές ταινίες στο ενεργητικό του με κάποιες να μεταφέρονται στα σινεμά την ίδια χρονιά. Συνέβη το 1945, το 1949, το 1950 (επίσης δυνατή χρονιά με Scandal και Rashomon) και το 1957 με τον σαιξπηρικό βασισμένο στον Μάκμπεθ, Θρόνο του Αίματος και το Lower Depths, το πρώτο κυκλοφόρησε Γενάρη και το δεύτερο Σεπτέμβρη. Και το Lower Depths βασίζεται σε ένα σημαντικό έργο του Maxim Gorky που και εκείνο όπως και του Σαίξπηρ, προσαρμόζεται στην ιαπωνική πραγματικότητα του παρελθόντος, εν προκειμένω της περιόδου του Edo. Ο Θρόνος του Αίματος προτάθηκε για Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενετίας.
Jean Luc Godard -Alphaville και Pierrot le Fou (1965)
Ο Πάπας της Nouvelle Vague, ως είθισται να λέγεται, ο μέγας επαναστάτης και εικονοκλάστης του σινεμά, προβοκάτορας και αντιστασιακός (ακόμα και στον θάνατο, επιλέγοντας την ευθανασία, ζώντας στην Ελβετία). Πολυπράγμων δημιουργός, που ειδικά στα 60s και 70s είχε σχεδόν κάθε χρόνο ταινία και πολλές φορές δύο ή και τρεις. Το 1964 είχε τα Bande a part και Une Femme Mariee, το 1966 τα Masculin Feminin και Made in USA και το 1967 τα Δύο ή Τρία Πράγματα που ξέρω για αυτήν, Η Κινέζα και το Week-end. Το 1965 όμως μας άφησε δύο από τις καλύτερες ταινίες του της Nouvelle Vague εποχής πριν την εγκαταλείψει με τον Μάη του 68. Το ιδιόμορφο tech noir Alphaville με την Anna Karina κυκλοφόρησε τον Μάη του 1965 έχοντας κερδίσει την Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο. Ο Τρελός Πιερό βγήκε στην Βενετία τον Αύγουστο, χωρίς να κερδίσει κάτι πέρα από μερικά γιουχαΐσματα, αν και σήμερα θεωρείται κλασική με τον Λουί Αραγκόν να λέει τότε ότι τέχνη είναι πλέον ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ.
Francis Ford Coppola -Νονός ΙΙ και The Conversation (1974)
Πώς είναι δυνατόν να γύρισε δύο αριστουργήματα του αμερικάνικου σινεμά την ίδια χρονιά. Και όμως γίνεται αν μιλάμε για τον σπουδαίο Φράνσις Φορντ Κόπολα που μετά το 1972 και τον πρώτο Νονό, όχι απλώς ετοίμασε το ακόμα πιο σπουδαίο σίκουελ του 1974 αλλά και το βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες The Conversation. Το The Conversation κυκλοφόρησε τον Απρίλιο και προτάθηκε για τρία Όσκαρ και ο Νονός ΙΙ τον Δεκέμβριο που προτάθηκε για έντεκα Όσκαρ κερδίζοντας τα έξι, ένα εκ των οποίων ήταν της Καλύτερης Ταινίας για την οποία ήτα συνυποψήφια και η έτερη ταινία του Κόπολα.
Mel Brooks -Young Frankenstein και Blazing Saddles (1974)
Ο αειθαλής κωμικός Mel Brooks (αισίως στα 99) ήταν ό,τι πιο επίκαιρο και επικερδές στα 70s και 80s με τις κωμωδίες που σκηνοθετούσε ή και έπαιζε. Από τους περιβόητους Παραγωγούς του 1967 που είναι και το ντεμπούτο του, μέχρι το Dracula Dead and Loving It (1995) που είναι η τελευταία του ταινία (παρότι συνεχίζει ακάθεκτος ως παραγωγός), υιοθέτησε ένα δικό του στιλ κωμωδίας που αντιγράφηκε αρκετά έκτοτε. Το 1974 είναι η μόνη χρονιά που ετοίμασε και παρουσίασε δύο ταινίες, δύο από τις καλύτερες κωμωδίες/παρωδίες του, και τα δύο με τον Gene Wilder. Τον Φεβρουάριο προβλήθηκε το σατιρικό γουέστερν Blazing Saddles για την Warner Bros., μια παρωδία του κόσμου της Άγριας Δύσης που τότε ήταν ακόμα στην μόδα (προτάθηκε για τρία Όσκαρ) και τον Δεκέμβριο προβλήθηκε για την 20th Century Fox η παρωδία τρόμου και ιδίως του Φρανκενστάιν, Young Frankenstein.
Woody Allen -Radio Days και September (1987)
Ο μέγας νεοϋορκέζος σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός, Γούντι Άλεν, είναι αν μη τι άλλο παραγωγικός. Κάθε χρόνο και μία ταινία αδιάλλειπτα από το 1982 έως το 2017, ενώ και πριν και μετά από αυτό το χρονικό εύρος έκανε και κάνει συχνά ταινίες. Το 1987 είναι όμως η μόνη χρονιά που κάνει δύο ταινίες ως σκηνοθέτης και σεναριογράφος (το 1972 σκηνοθετεί και γράφει το Everything you always wanted to know about sex και παίζει χωρίς να σκηνοθετεί στο Play it Again Sam, βασισμένο σε δικό του θεατρικό, όπως και το 1991 που σκηνοθετεί το Shadows and a Fog και παίζει μόνο στο Scenes from a Mall, ή το 1998 σκηνοθετεί και γράφει το Celebrity και δίνει την φωνή του στο Antz και το 2013 που σκηνοθετεί και γράφει το Blue Jasmine και παίζει στο Fading Gigolo). Το 1987 θα δημιουργήσει μια από τις καλύτερες ταινίες του των 80s, το μοναδικό Μέρες Ραδιοφώνου με τον ίδιο ως αφηγητή και τους Mia Farrow, Jeff Daniels και Danny Aiello. Η ταινία κυκλοφόρησε Ιανουάριο και προτάθηκε για δύο Όσκαρ. Τον Δεκέμβριο κυκλοφόρησε ο Σεπτέμβρης με την Mia Farrow, ένα από τα αδικημένα μπεργκμανικά δράματα δωματίου που έκανε στα τέλη των 70s και στα 80s, εμπνευσμένο από τον Θείο Βάνια του Τσέχοφ. Είναι μια από τις πολύ καλές στιγμές του και ας μην έλαβε αντίστοιχης αναγνώρισης.
Steven Spielberg -Jurassic Park και Λίστα του Σίντλερ (1993)
Ο μέγας παραμυθάς του αμερικάνικου σινεμά έχει γυρίσει πολλές ταινίες ως σκηνοθέτης ή/και ως παραγωγός και κάποιες έχουν συμπέσει την ίδια χρονιά. Το 1989 μαζί με τον τρίτο Indiana Jones βγαίνει και το ξεχασμένο Always, το 1997 μαζί με το δεύτερο Jurassic Park βγαίνει και το υποτιμημένο Amistad, το 2002 τα αξιόλογα Minority Report και Catch me If You Can, το 2005 τα επίσης αξιόλογα War of the Worlds και Munich και το 2011 το animation The Adventures of Tintin και το υποτιμημένο πολεμικό δράμα War Horse. Το 1993 έβγαλε όμως μια από τις καλύτερες εμπορικές ταινίες φαντασίας του, το πρώτο και θρυλικό Jurassic Park και μια από τις καλύτερες δραματικές ταινίες, την οσκαρική Λίστα του Σίντλερ για το Ολοκαύτωμα, με πολλούς να διαφωνούν με την προσέγγιση. Για παράδειγμα, παροιμιώδης είναι η διαφωνία των ελλήνων κριτικών Παναγιώτη Τιμογιαννάκη και Γιώργου Τζιώτζιου (δημιουργού των Νυχτών Πρεμιέρας) στην θρυλική εκπομπή τους στο SevenX και μετά στην ΕΡΤ, Cineνοχοι, με τον πρώτο να την αποκαλεί αριστούργημα και τον δεύτερο ότι είναι μια αριστουργηματικά φτιαγμένη ταινία χωρίς να είναι αριστούργημα.
Steven Soderbergh -Erin Brockovich και Traffic (2000)
Αν μιλάμε για παραγωγικούς δημιουργούς, ένας είναι σίγουρα ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα αμερικανός σκηνοθέτης και παραγωγός Steven Soderbergh. Το 1996 είναι η πρώτη χρονιά που κάνει δύο ταινίες μαζί (Schizopolis και Gray's Anatomy), το επανέλαβε το 2002 με τα Full Frontal και Solaris, το 2004 με τα Eros και Ocean's Twelve, το 2009 με τα The Girlfriend Experience και The Informant!, το 2011 με Contagion και Haywire, το 2019 με High Flying Bird και The Laundromat και το 2025 με Black Bag και αναμένουμε τον Σεπτέμβριο στο Τορόντο το The Christophers. Η πιο επιτυχημένα διπλή παραγωγή ταινιών είναι ίσως το 2000 με τα Erin Brokovich και Traffic, το ένα τον Μάρτιο και το άλλο τον Δεκέμβριο. Το πρώτο προτάθηκε για πέντε Όσκαρ κερδίζοντας ένα για την Julia Roberts και το δεύτερο προτάθηκε επίσης για πέντε Όσκαρ κερδίζοντας τα τέσσερα, ανάμεσα τους και σκηνοθεσίας και σεναρίου.
Kim Ki-duk -Samaritan Girl και 3-Iron (2004)
Ένας σπουδαίος νοτιοκορεάτης δημιουργός που έφυγε από την ζωή κατά την καραντίνα λόγω Covid και που τα τελευταία δύο χρόνια πριν πεθάνει αμαυρώθηκε η φήμη του από καταγγελίες κακοποίησης στα γυρίσματα. Βραβευμένος με Χρυσό Λέοντα στην Βενετία για την Πιετά και με αξεπέραστο έπος το Άνοιξη, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο και Άνοιξη, το 2000 γύρισε το σκληρό The Isle μαζί με το Real Fiction, το 2001 το Address Unknown και το Bad Guy, το 2011 το ντοκιμαντέρ Arirang και το Amen, αλλά το 2004 γύρισε δύο από τις καλύτερες και πιο τρυφερές ταινίες του για την φιλία και την πατρότητα η μία και για την μεταφυσική δύναμη του έρωτα η άλλη. Το Samaritan Girl κέρδισε βραβείο σκηνοθεσίας στο Βερολίνο τον Φλεβάρη και το 3-iron βραβείο σκηνοθεσίας στην Βενετία τον Σεπτέμβριο καθιερώνοντας τον δημιουργό.
Tim Burton -Corpse Bride και Ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας (2005)
Κάποτε ήταν ο μέτρ της μαύρης φαντασίας, μιας παιδικότητας και ενός σαρκασμού που ταυτόχρονα συνομιλούν πριν διολισθήσει στην επανάληψη και την μανιέρα. Μόνο δύο χρονιές έκανε εις διπλούν εμφάνιση ως σκηνοθέτης, το 2005 και το 2012 (Dark Shadows και Frankenweenie). Και στις δύο περιπτώσεις με ένα animation και ένα σκοτεινό παραμύθι. Το 2005 σκηνοθέτησε δύο από τις πιο δυνατές του κινηματογραφικές στιγμές, την Νεκρή Νύφη μαζί με τον Mike Johnson που παρουσιάστηκε στην Βενετία τον Σεπτέμβριο και προτάθηκε για Όσκαρ στην κατηγορία του και βεβαίως ο Τσάρλι, το παραμύθι του Roald Dahl με τον Johnny Depp ως Γουίλι Γουόνκα που είχε κυκλοφορήσει το καλοκαίρι με μεγάλη επιτυχία. Και οι δύο ταινίες κυκλοφόρησαν από την Warner Bros.
Clint Eastwood -Letters from Iwo Jima και Flags of our Fathers (2006)
Ο Clint Eastwood δεν χρειάζεται συστάσεις: ένας θρύλος του σινεμά τόσο ως ηθοποιός όσο και ως σκηνοθέτης. Ίσως ως σκηνοθέτης να υπερέχει κιόλας. Το 1973 σκηνοθετεί την δεύτερη και τρίτη ταινία του (High Plains Drifter και Breezy, το πρώτο πολύ δυνατό), το 1982 τα Firefox και Honkytonk Man που δεν ξεχώρισαν ή ίσως δεν του ταίριαξαν τα είδη του τεχνοθρίλερ στην μία και του μιούζικαλ στην δεύτερη. Το 1990 σειρά έχουν τα εν πολλοίς άγνωστα White Hunter Black Heart και The Rookie και το 1997 τα Absolute Power (που αξίζει) και Midnight in the Garden of Good and Evil. Το 2006 θα έκανε δύο ταινίες ωσάν μία, ένα φιλμικό ντουέτο για την μάχη της Iwo Jima στο τέλος του Β΄ Π.Π. με Αμερικανούς και Ιάπωνες με την μία να δείχνει την πλευρά των Ιαπώνων και την άλλη των Αμερικανών. Η αμερικάνικη εκδοχή (Flags of Our Fathers) βγήκε Οκτώβριο και απέτυχε εισπρακτικά και η ιαπωνική εκδοχή τον Δεκέμβριο, που και τα πήγε καλύτερα και προτάθηκε για τέσσερα Όσκαρ κερδίζοντας ένα. Όπως και αν έχει είναι ένα συγκλονιστικό κινηματογραφικό δίπτυχο γύρω από την έννοια του έθνους εν καιρώ πολέμου από έναν Ρεπουμπλικάνο που βρίσκει να χτυπήσει την σωστή φλέβα.
Denis Villeneuve -Enemy και Prisoners (2013)
Ο Καναδός από το Κεμπέκ που μάθαμε από το Sicario (2015), εκτιμήσαμε στο sci fi Arrival (2016), θαυμάσαμε στο φιλοσοφικό Blade Runner 2049 (2017) και φυσικά έγινε ευρύτερα γνωστός από τα δύο Dune (2021 και 2024). Πριν από αυτά, και ενώ είχε σκηνοθετήσει στον Καναδά τα εξαιρετικά Polytechnique (2009) για την μισογυνιστική επίθεση σε πανεπιστήμιο του Καναδά το 1989 και Incendies (2010), το πρώτο βήμα στο καθαρά αμερικάνικο ευρείας κλίμακας σινεμά έγινε το 2013 και ήταν διπλό με Enemy και Prisoners και τα δύο με τον Jake Gyllenhaal. Το Prisoners κυκλοφόρησε Σεπτέμβριο και προτάθηκε για ένα Όσκαρ και το Enemy, βασισμένο σε βιβλίο του Ζοζέ Σαραμάγκου, βγήκε και αυτό Σεπτέμβριο σε φεστιβάλ αλλά ευρέως στα σινεμά κυκλοφόρησε αρχές του 2014.
Ryusuke Hamaguchi -Drive my Car και Wheel of Fortune and Fantasy (2021)
Αν και σκηνοθετεί μεγάλου μήκους ταινίες από το 2007, εκτός Ιαπωνίας άρχισε να γίνεται γνωστός με το Asako I&II (2018) που προτάθηκε για Χρυσό Φοίνικα αλλά κυρίως το 2021 με τα Wheel of Fortune and Fantasy και Drive My Car. Το πρώτο προβλήθηκε τον Μάρτιο του 2021 στο Βερολίνο κερδίζοντας το βραβείο της επιτροπής, αν και στον υπόλοιπο κόσμο άρχισε να βγαίνει από τον Σεπτέμβριο και μετά και το δεύτερο τον Ιούλιο του 2021 στις Κάννες (που άργησαν λόγω Covid) όπου κέρδισε το βραβείο σεναρίου και το FIPRESCI της διεθνούς ένωσης κριτικών κινηματογράφου. Κυκλοφόρησε στα σινεμά τον Αύγουστο και έτσι επειδή είχε γίνει γνωστός επ ευκαιρίας έβγαλαν και το Wheel. Η ταινία έφτασε στα Όσκαρ με τέσσερις υποψηφιότητες κερδίζοντας ένα, της καλύτερης διεθνούς ταινίας για την Ιαπωνία. Το 2023 έβγαλε το επίσης πολύ καλό Evil Does Not Exist μαζί με το Gift, που προς το παρόν δεν το έχουμε δει εκτός Ιαπωνίας.
Richard Linklater -Blue Moon και Nouvelle Vague (2025)
Ένας από τους πιο ταλαντούχους και θαρραλέους αμερικανούς δημιουργούς που δεν τον πειράζει ο χρόνος και για αυτό μπορεί να γυρίζει μια ταινία για δώδεκα χρόνια όπως το Boyhood ή για είκοσι χρόνια όπως το Merrily we Roll Along για να φανεί η φυσική αλλαγή των ανθρώπων από τον χρόνο. Το 2001 σκηνοθέτησε τα Walking Life και Tape, το 2006 τα A Scanner Darkly και Fast Food Nation αλλά για το 2025 μας επεφύλασσε τα καλύτερα, το θεατρόφιλο Blue Moon για το ανέβασμα του μιούζικαλ Oklahoma! και το σινεφίλ Nouvelle Vague για το ομώνυμο κινηματογραφικό κίνημα των 60s. Το πρώτο το είδαμε στο Φεστιβάλ Βερολίνου τον Φλεβάρη όπου κέρδισε βραβείο ερμηνείας ο Andrew Scott, παρότι το άξιζε πολύ περισσότερο ο καταπληκτικός Ethan Hawke για την ίδια ταινία, και τον Μάιο στις Κάννες προβλήθηκε η άλλη ταινία που μπορεί να μην κέρδισε κάτι αλλά ανυπομονούμε να την δούμε, πώς ο Linklater συναντά τον Godard μέσα από τα γυρίσματα του Breathless το 1959.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου