Η Τρανς Ορατότητα στο σινεμά

31 Μαρτίου είναι η μέρα τρανς ορατότητας και εμείς θα γιορτάσουμε αυτή την μέρα με μια αναφορά σε ταινίες που έφεραν στο προσκήνιο άμεσα ή έμμεσα ιστορίες τρανς ατόμων, μέσα από τις δυσκολίες και τις χαρές που βιώνουν, την φυλομετάβαση και την αγάπη προς τον εαυτό, την αποδοχή και την απάρνηση. Ιστορίες που έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον και η καθεμία με τον τρόπο της προσθέτει κάτι στους αγώνες της τρανς κοινότητας. 

The Rocky Horror Picture Show (1975)

Το Rocky Horror του Richard O Brien βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό έργο του ίδιου, που έγραψε και μετέφερε στο σινεμά προκειμένου να βρει ρόλο για τον εαυτό του. Εμπνευσμένος από b movies με εξωγήινους, συνδυάζοντάς το με μιούζικαλ και μια παραλλαγή του Φρανκεστάιν, η ταινία είναι ρηξικέλευθη για την εποχή της και ένα από τα σπουδαιότερα μιούζικαλ όλων των εποχών, που πλέον είναι καλτ. Ο Tim Curry υποδύεται ένα τρανς άτομο, επιστήμονα, τον Dr Frank-N-Furter, που δημιουργεί τον Rocky. Το 2016 βγήκε τηλεοπτικό remake της ταινίας με την Laverne Cox, που είναι πράγματι τρανσέξουαλ, να υποδύεται τον κεντρικό χαρακτήρα. 

Paris is Burning (1990)

Ένα θρυλικό ντοκιμαντέρ της Jennie Livingston, η οποία έφερε στο προσκήνιο την τρανς κοινότητα της Νέας Υόρκης, και όχι μόνο μιας και στρέφει την προσοχή της στην γκέι, αφροαμερικανική νοτιοαμερικανική κοινότητα της πόλης, μέσα από την σκηνή ballroom. Το ντοκιμαντέρ θεωρείται ένα από τα καλύτερα του είδους, με ρεαλισμό και μια ανατρεπτική διάθεση που συνδέεται με την προσπάθεια απελευθέρωσης -σεξουαλικής και κοινωνικής-πολλών καταπιεσμένων ομάδων. Το Pose του Ryan Murphy στο αληθινό του. 

The Crying Game (1992)

Ο Neil Jordan μας έφερε αντιμέτωπους με το σοκ της αποκάλυψης της τρανς ταυτότητας. Ένας αγωνιστής του IRA αποτελεί μέλος συμμορίας που απάγει τον Τζόντι και τον κρατάει όμηρο. Μια φιλική σχέση θα αναπτυχθεί μεταξύ τους και θα τον βοηθήσει να εντοπίσει μια παλιά του φίλη η οποία κρύβει μυστικά. Η σκηνή της αποκάλυψης με το βγάλσιμο του ρούχου και την θέα του σώματος είναι από τις κλασικές του αμερικανικού σινεμά. Ο τίτλος της ταινίας προέρχεται από μια αγγλική ποπ επιτυχία των 60s, ακολουθώντας την συμβουλή του Stanley Kubrick ότι ο αρχικός τίτλος Η γυναίκα του στρατιώτη, δεν θα "πιάσει". Κέρδισε Όσκαρ σεναρίου.

The Adventures of Priscilla Queen of the Desert (1994)

Ένα από τα ωραιότερα road movies των 90s, μια αυστραλιανή ταινία που έχει αποκτήσει καλτ στάτους, δημιουργία του Stephan Elliott. Δύο drag queens (Hugo Weaving και Guy Pearce) και μια τρανς γυναίκα (Terence Stamp), ταξιδεύουν στην Αυστραλία με το λεωφορείο Priscilla. Προτάθηκε για όσκαρ κοστουμιών και προβλήθηκε στο Ένα Κάποιο Βλέμμα των Καννών. Το 2006 μετατράπηκε σε θεατρικό μιούζικαλ, Priscilla, Queen of the Desert, που έχει παιχτεί και στην χώρα μας. 

All About My Mother (1999)

Τα 90s είναι μια από τις καλύτερες κινηματογραφικές δεκαετίες. Μια από τις σπουδαιότερες ταινίες της δεκαετίας είναι το Όλα για την Μητέρα μου του Pedro Almodovar με την Cecilia Roth, Marisa Paredes και Penelope Cruz. Η ταινία εστιάζει στην τρανς ορατότητα, στην ομοφυλοφιλία, στο AIDS και άλλα σύνθετα ζητήματα. Δύο τρανς ηρωίδες εμφανίζονται στην ταινία, η Agrado, μια τρανς σεξεργάτρια, φίλη της πρωταγωνίστριας και η Lola, ο άνθρωπος με τον οποίο η πρωταγωνίστρια έκανε τον γιο της. Κέρδισε Όσκαρ καλύτερης ξονόγλωσσης ταινίας καθώς και βραβείο σκηνοθεσίας και το οικουμενικό βραβείο της επιτροπής των Καννών. 

Boys Dont Cry (1999)

Μια από τις πιο γνωστές ταινίες με τρανς χαρακτήρες, το Boys Dont Cry του Kimberly Peirce με την Hilary Swank στον ρόλο του Brandon, ενός αμερικανού τρανς άντρα που προσπαθεί να ζήσει ευτυχισμένος στην Νεμπράσκα αλλά πέφτει θύμα τρανσφοβικής επίθεσης. Η Swank κέρδισε Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της σε μια συγκλονιστική ιστορία βίας, δείχνοντας μια κοινωνία που δεν δέχεται το Άλλο, ό,τι διαφοροποιείται της λευκής, ετερόφυλης, πατριαρχικής κοινωνίας στην οποία ζούμε. Ο Brandon Teena (1972-1993) ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο που ενέπνευσε τόσο το Boys Dont Cry όσο και το The Brandon Teena Story (1998). 

Hedwig and the Angry Inch (2001)

Η Hedwig και τα Άγρια Εκατοστά είναι ένα θεατρικό μιούζικαλ του 1998 που μετέφερε στο σινεμά το 2001 ο John Cameron Mitchell, που συνέγραψε και το θεατρικό με τον Stephen Trask, και ο οποίος πρωταγωνιστούσε και στην ταινία. Μια τρανς ανατολικογερμανή τραγουδίστρια που μας διηγείται την ιστορία της με τον σύντροφό της, τον οποίον βοήθησε και ανέδειξε αλλά τελικά της έκλεψε την μουσική και έγινε ροκ σταρ. Στο Sundance κέρδισε βραβείο σκηνοθεσίας. 

Στρέλλα (2009)

Μια από τις καλύτερες ταινίες του Πάνου Κούτρα, σε σενάριο του ίδιου και του Παναγιώτη Ευαγγελίδη με την Μίνα Ορφανού. Ο Γιώργος αποφυλακίζεται έπειτα από 14 χρόνια για ένα φόνο που διέπραξε σε ένα χωριό. Το πρώτο του βράδυ το περνάει σε ένα φτηνό ξενοδοχείο όπου γνωρίζει μια τρανς γυναίκα. Σύντομα ερωτεύονται. Το όνομά της ήταν Στέλλα αλλά λόγω της τρέλας της την φωνάζαν Στρέλλα. Τον ρόλο ερμήνευσε η επίσης τρανς γυναίκα Μίνα Ορφανού. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο Πανόραμα του Φεστιβάλ του Βερολίνου. 

Albert Nobbs (2011)

Τέλη 19ου αιώνα στην Ιρλανδία, η φυλομετάβαση θα ήταν κάτι αδύνατο. Έτσι, ο Albert Nobbs είναι ένας τρανς άντρας, που στην ουσία είναι μια γυναίκα που ντύνεται και ζει ως άντρας, χωρίς να έχει προχωρήσει σε κάποια φυλομετάβαση. Ο Nobbs δουλεύει ως μπάτλερ και γνωρίζει έναν ζωγράφο που επίσης ζει ως άντρας, ξεφεύγοντας από έναν κακοποιητικό σύζυγο. Τον κεντρικό ρόλο ερμήνευσε η Glenn Close, σε σενάριο που συνέγραψε σε σκηνοθεσία Rodrigo Garcia. Η ταινία προτάθηκε για τρία Όσκαρ. 

 

Laurence Anyways (2012)

Σταθερό μοτίβο στις ταινίες του καναδού σκηνοθέτη Xavier Dolan είναι η σεξουαλικότητα των ηρώων του και η αποδοχή από το περιβάλλον τους, όντας και ο ίδιος ομοφυλόφιλος. Στο Laurence Anyways, ο Melvil Poupaud, έναν βραβευμένο συγγραφέα και καθηγητή λογοτεχνίας στο Κεμπέκ. Έχει σχέση με μια κοπέλα. Στα γενέθλια της της αποκαλύπτει ότι έχει γεννηθεί σε λάθος σώμα και θα ήθελε πλέον να ζει ως γυναίκα. Η ταινία προβλήθηκε στο Ένα Κάποιο Βλέμμα των Καννών και κέρδισε τον Queer Φοίνικα. 

Dallas Buyers Club (2013)

Ένα βιογραφικό δράμα για την ζωή του Ρον Γούντροφ, στα 80s στο Τέξας, ενός ηλεκτρολόγου και κάουμπόι με ομοφοβικές απόψεις που έχει διαγνωστεί με AIDS, αρνούμενος να το δεχτεί. Ξεκινά λαθρεμπόριο μη εγκεκριμένων φαρμάκων, όταν ανακαλύπτει ότι τον βοηθούν στην θεραπεία των συμπτωμάτων του. Θα γνωρίσει μια τρανς γυναίκα θετική στον HIV που οι δρόμοι τους θα ενωθούν. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στην ταινία του Jean Marc Vallee ενσαρκώνουν οι Matthew McConaughey και Jared Leto που κέρδισαν Όσκαρ Α΄ και Β΄ Ανδρικού Ρόλου αντίστοιχα, μαζί με το Όσκαρ καλύτερου μακιγιάζ. 

Tangerine (2015)

Ο Sean Baker γνωστός για το ρεαλιστικό, παρατηρητικό και κοινωνικά ευαισθητοποιημένο σινεμά του. Στο Tangerine, από τις ωραιότερες ταινίες του, μια τρανς σεξεργάτρια ανακαλύπτει πως ο σύντροφός της και νταβατζής της, την απατά. Πρωταγωνιστούν δύο πραγματικά τρανς άτομα, η Kitana Kiki Rodriguez και η Mya Taylor. Μια ευαίσθητη ιστορία που αναδεικνύει το ζήτημα της σεξεργασίας με την οποία συχνά συνδέονται τρανς άντρες και γυναίκες. Η ταινία γυρίστηκε με Iphone 5S.

The Danish Girl (2015)

Μια ακόμα πραγματική ιστορία που έφτασε στα Όσκαρ, η ιστορία των δανών ζωγράφων Lili Elbe και Gerda Wegener. Βασισμένο σε ένα μυθιστόρημα του 2000, την μεταφορά του οποίου ανέλαβε ο Tom Hooper και η Lucinda Coxon με τους Eddie Redmayne και Alicia Vikander, το κορίτσι από την Δανία αφηγείται την ιστορία της Elbe, μιας τρανς γυναίκας στα 20s στην Κοπεγχάγη που ζει με την γυναίκα του ως άντρας, επίσης ζωγράφο. Η ανακάλυψη του πραγματικού εαυτού της θα την αναστατώσει, όπως και την σύζυγό της, σε μια ιστορία που μοιάζει απλοϊκή και μελό στην πραγμάτευσή της αλλά έχει πολλά θετικά στοιχεία. Πρόκειται για ένα από τα πρώτα άτομα που προχώρησαν σε εγχείρηση. Έκτοτε η ταινία κατηγορήθηκε για την επιλογή ενός cis άντρα στον ρόλο της τρανς γυναίκας, με τον Redmayne να έχει μετανιώσει που ανέλαβε τον ρόλο. 

A Fantastic Woman (2017)

Μια από τις ωραιότερες ταινίες των τελευταίων χρόνων, το Μια Φανταστική Γυναίκα του χιλιανού σκηνοθέτη Sebastian Lelio, σε παραγωγή του συμπατριώτη του Pablo Larrain με την Daniela Vega στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η Marina είναι μια τρανς γυναίκα που ζει στην Χιλή, τραγουδίστρια και σερβιτόρα, σε σχέση με τον Orlando. Όταν ο σύντροφός της πεθάνει αιφνιδίως και τον πάει στο νοσοκομείο θα ξεκινήσει η ταλαιπωρία της αναγνώρισής της από το νοσοκομείο, τις αρχές, την οικογένεια. Κατηγορείται για πράγματα που δεν έχει κάνει και θεωρείται υπεύθυνη μόνο και μόνο επειδή στα μάτια τους φαντάζει φρικιό. Η ταινία προτάθηκε για Χρυσή Άρκτο στο φεστιβάλ Βερολίνου και κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. 

Girl (2018)

Μια από τις καλύτερες ταινίες που μας έχει συστήσει το Φεστιβάλ των Καννών τα τελευταία χρόνια, όπως και έναν ενδιαφέροντα δημιουργό, τον βέλγο σκηνοθέτη Lukas Dhont, που μας εντυπωσίασε και με το Close. Στο Girl, το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, πρωταγωνιστεί ο Victor Polster, στον πρώτο του ρόλο, ως μια τρανς κοπέλα που κάνει μπαλέτο. Προβλήθηκε στο Ένα Κάποιο Βλέμμα, όπου κέρδισε το Camera d' Or όπως και τον Queer Φοίνικα. Η ιστορία της μπαλαρίνας εμπνέεται από την πραγματική ιστορία της βελγίδας χορεύτριας Nora Monsecour, την οποία  Dhont είχε γνωρίσει όταν ήταν 18. 

Joyland (2022)

Μια πακιστανική ταινία με τρανς άτομα είναι γεγονός. Το Joyland του Saim Sadiq στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο, που προβλήθηκε στο Ένα Κάποιο Βλέμμα των Καννών, κερδίζοντας τον Queer Φοίνικα, ούσα μάλιστα η πρώτη πακιστανική ταινία στις Κάννες, μας διηγείται την ιστορία μιας τυπικής οικογένειας, ενός πατριάρχη με γιούς και εγγονές. Περιμένει να έρθει κάποια στιγμή και ο εγγονός. Ο μικρότερος γιος του θα γνωρίσει την Biba, μια τρανς χορεύτρια ανατρέποντας τα όσα περιμένει η οικογένεια από εκείνον. Η πακιστανική κυβέρνηση απαγόρευσε την κυκλοφορία της ταινίας. Την ταινία υποστήριξε η βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης, Μαλάλα, που είναι και εκτελεστική παραγωγός της ταινίας.