Κάννες 2023 ή Here's Johnny!

 

Το Φεστιβάλ των Καννών έλαβε χώρα για 76η χρονιά στην Κρουαζέτ, με τον Thierry Fremaux να ξαφνιάζει αλλά και να προβληματίζει με κάποιες επιλογές του. Κάτω από το άγρυπνο και νεανική βλέμμα της Catherine Deneuve, που επελέγη ως αφίσα, με την ίδια να είναι παρούσα στο Φεστιβάλ, όπως και η κόρη της, Chriara Mastroianni που τραγούδησε στην τελετή έναρξης, η κριτική επιτροπή του δις βραβευμένου με Χρυσό Φοίνικα, Ruben Ostlund είχε την αρμοδιότητα να απονείμει τον Χρυσό Φοίνικα. Μαζί του η επίσης βραβευμένη με Χρυσό Φοίνικα, Julia Ducournau αλλά και οι Paul Dano, Brie Larson, Denis Minochet, Maryam Touzani, Rungano Nyoni, Atiq Rahimi και Damian Szifron. 

Το άνοιγμα του φεστιβάλ έγινε επεισοδιακά και πολύκροτα, μιας και επελέγη η νέα ταινία της ούτως ή άλλως όχι και τόσο ενδιαφέρουσας σκηνοθέτριας, Maiwenn, το Jeanne du Barry, για την ζωή της ερωμένης του Λουδοβίκου 15ου. Ένα άνοστο και επιφανειακό Barry Lyndon, σίγουρα όχι τόσο ενδιαφέρον εικαστικά και όχι τόσο σκεπτόμενο κοινωνικοπολιτικά. Αυτό όμως που τάραξε τα νερά δεν είναι τόσο η προσωπικότητα της ίδιας, μια γυναίκα που έχει κατηγορηθεί για κακοποίηση δημοσιογράφου επειδή προσπάθησε να την φτύσει (να θυμίσουμε ότι η σκηνοθέτρια υπήρξε σύντροφος του Luc Besson, με τον οποίο έκανε σχέση στα 15 της, όντας εκείνος 29 και γέννησε το παιδί τους στα 16 της, ενώ η γνωριμία τους είχε ξεκινήσει από όταν ήταν 12, κάνοντας το Leon να μην μοιάζει και τόσο αθώο), αλλά κυρίως η προσωπική ζωή του αθώου, βάσει του αμερικανικού δικαστηρίου, Johnny Depp, που υποδύεται τον γάλλο βασιλιά. Ο αμερικανός σούπερ σταρ με το φανατικό κοινό επιστρέφει στα κινηματογραφικά πράγματα, με μια ταινία που μπορεί να μην αξίζει τόσο αλλά επειδή είναι ο Johnny του έδωσαν ένα 7λεπτο standing ovation, με τον ίδιο εμφανώς συγκινημένο. Κάποιοι διαμαρτυρήθηκαν για την επιλογή της συγκεκριμένης ταινίας, αλλά ο Fremaux επέλεξε έξυπνα μια ταινία που θα προκαλούσε ντόρο λόγω του Depp, έχοντας το άλλοθι της αθώωσης και φυσικά την λαοφιλία του ηθοποιού. Διότι αν κάποιοι διαμαρτυρήθηκαν, πολύ περισσότεροι χάρηκαν που είδαν ξανά τον ηθοποιό να περπατά στα κόκκινα χαλιά με το κοινό να τον επευφημεί, λίγες μέρες μετά αφότου έκλεισε το ακριβότερο συμβόλαιο για διαφήμιση αρώματος από άντρα. Η επιστροφή του Johnny είναι πραγματικότητα!

Ταινία λήξης επελέγη το Elemental, η νέα ταινία κινουμένων σχεδίων της Pixar. Είναι η τέταρτη ταινία της Pixar που βρίσκεται στις Κάννες, μετά τα Up, Inside Out και Soul. Στα εκτός διαγωνισμού μεγάλα ονόματα ανήκουν και ο πέμπτος Indiana Jones, που σκηνοθέτησε ο James Mangold, με τον Spielberg να κρατά χρέη παραγωγού και τον Harrison Ford να επιστρέφει αλλά και να τιμάται με τιμητικό Χρυσό Φοίνικα αλλά και η νέα πολυαναμενόμενη ταινία του Martin Scorsese με τους Leonardo di Caprio, Robert de Niro, Jesse Plemons και Brendan Fraser. Ο Scorese επέστρεψε στο φεστιβάλ μετά το 1985 και το After Hours για το οποίο κέρδισε βραβείο σκηνοθεσίας και φυσικά το 1976 και τον Ταξιτζή για τον οποίο επεισοδιακά είχε κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα (επεισοδιακά γιατί ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, Τένεσι Ουίλιαμς, δεν ήθελε με τίποτα την ταινία). Το Killers of the Flower Moon απέσπασε θετικές κριτικές, με τον ίδιο να φέρνει στο προσκήνιο μια συγκλονιστική ιστορία λευκής εκμετάλλευσης φυλών Ινδιάνων στην Αμερική. Εκτός διαγωνισμού προβλήθηκε και η νέα σειρά του δημιουργού του Euphoria, Sam Levinson, το The Idol, στο οποίο πρωταγωνιστεί η κόρη του Johnny Depp και της Vanessa Paradis, Lily Rose Depp, η οποία ήταν επίσης παρούσα. Τα δύο πρώτα επεισόδια που προβλήθηκαν σχολιάστηκαν όχι τόσο για το περιεχόμενό τους αλλά κυρίως για τις αρκετές γυμνές σκηνές και για μια σκηνή αυνανισμού της Depp, κάνοντας κάποιους να αποκαλούν την σειρά προϊόν του Pornhub. Στις ειδικές προβολές του φεστιβάλ ανήκουν η ταινία μικρού μήκους του Pedro Almodovar, Strange Way of Life, ένα γκέι γουέστερν απάντηση στο Brokeback Mountain του Ang Lee, με τους Pedro Pascal και Ethan Hawke και το τετράωρο ντοκιμαντέρ του Steve McQueen, Occupied City, που προξένησε διφορούμενα σχόλια. Αφορά την ιστορία της πόλης του Άμστερνταμ και κυρίως την ναζιστική κατοχή της πόλης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις ειδικές προβολές και ένα 3D ντοκιμαντέρ του Wim Wenders (ο οποίος διαγωνίζεται και στο επίσημο διαγωνιστικό) για τον γερμανό εικαστικό Anselm Kiefer.

Ας πάμε όμως στις ταινίες που διαγωνίστηκαν για τον Χρυσό Φοίνικα. Συνολικά ήταν 21 ταινίες, εκ των οποίων οι επτά είναι σκηνοθετημένες από γυναίκες. Στο διαγωνιστικό επιστρέφουν τέσσερις σκηνοθέτες που έχουν ήδη βραβευτεί με έναν Χρυσό Φοίνικα: οι Nuri Bilge Ceylan, Nanni Moretti, Hirokazu Kore-Eda και Wim Wenders και ένας που έχει βραβευτεί με δύο Φοίνικες: ο Ken Loach. Αναλυτικά οι ταινίες που προτάθηκαν για Φοίνικα ήταν οι εξής:

About Dry Glasses του Nuri Bilge Ceylan (Τουρκία)

Anatomy of a Fall της Justine Triet (Γαλλία)

Asteroid City του Wes Anderson (ΗΠΑ)

Banel and Adama της Ramata -Toulaye Sy (Σενεγάλη, Μάλι, Γαλλία)

Black Flies του Jean-Stephane Sauvaire (ΗΠΑ)

A Brighter Tomorrow του Nanni Moretti (Ιταλία, Γαλλία)

La Chimera της Alice Rohrwacher (Ιταλία, Γαλλία, Ελβετία)

Club Zero της Jessica Hausner (Αυστρία, Δανία, Γερμανία, Γαλλία, Ην. Βασίλειο)

Fallen Leaves του Aki Kaurismaki (Φινλανδία)

Firebrand του Karim Ainouz (Ην. Βασίλειο)

Four Daughters της Kaouther Ben Hania (Τυνησία)

Homecoming της Catherine Corsini (Γαλλία)

Kidnapped του Marco Bellocchio (Ιταλία)

Last Summer της Catherine Breillat (Γαλλία)

May December του Todd Haynes (ΗΠΑ)

Monster του Hirokazu Kore-eda (Ιαπωνία)

The Old Oak του Ken Loach (Ην. Βασίλειο, Γαλλία, Βέλγιο)

Perfect Days του Wim Wenders (Ιαπωνία, Γερμανία)

The Pot-au-Feu του Tran Anh Hung (Γαλλία)

Youth (Spring) του Wang Bing (Κίνα)

The Zone of Interest του Jonathan Glazer (Ην. Βασίλειο, Πολωνία)

Οι ταινίες που ενθουσίασαν τους κριτικούς και απέσπασαν τις υψηλότερες βαθμολογίες στο Screen που συγκεντρώνει αστεράκια και βγάζει μια τελική βαθμολογία με άριστα το τέσσερα είναι το Fallen Leaves (3.1/4) του Kaurismaki που επιστρέφει στις Κάννες μετά την Χάβρη (2011), το May December του Haynes (3/4) με Natalie Portman και Julianne Moore, το Anatomy of a Fall (3/4) της Triet με μια εξαιρετική Sandra Huller σε ένα υποδειγματικό δικαστικό θρίλερ μυστηρίου, το The Zone of Interest (2.8/4) του Jonathan Glazer με μια πολυαναμενόμενη ταινία για το Ολοκαύτωμα έπειτα από δέκα χρόνια απουσίας από το Under the Skin (2013) με την μόλις τέταρτη ταινία του, το About Dry Glasses του Ceylan (2.8/4) και το Youth (Spring) του Wang Bing (2.8/4), πιο δύσκολες και μεγάλες σε διάρκεια ταινίες που όμως τράβηξαν την προσοχή. Πολύ καλές κριτικές έλαβε και το La Chimera της Alice Rohrwacher.  Εκείνες που συγκέντρωσαν την χειρότερη βαθμολογία ήταν οι: Black Flies (1.3/4) του Sauvaire με τον Sean Penn, μια ταινία που απορείς πώς βρέθηκε σε ευρωπαϊκό φεστιβάλ, το Firebrand του Ainouz (1.7/4)  με τον Jude Law να υποδύεται τον Ερρίκο τον 8ο και την Alicia Vikander την Αικατερίνη σε μια προσπάθεια νέας και πιο φεμινιστικής ανάγνωσης της ιστορίας που ωστόσο δεν πέτυχε και το Club Zero της Hausner (1.7/4) με την Mia Wasikowska με την σκηνοθέτρια να επιστρέφει στις Κάννες μετά την τελευταία της ταινία το 2019, Little Joe. 

Η κριτική επιτροπή ωστόσο είναι αυτή που αποφασίζει για την απονομή των βραβείων και απεφάνθη τα εξής: Κατ΄αρχάς το βραβείο FIPRESCI της διεθνούς ένωσης κριτικών κινηματογράφου έλαβε το εξαιρετικό The Zone of Interest του Jonathan Glazer, που ούτως ή άλλως έλαβε εξαιρετικές κριτικές από τους κριτικούς παγκοσμίως. Σχετικά με τα βραβεία που απένειμε η κριτική επιτροπή του Ostlund, τα βραβεία ανδρικής και γυναικείας ερμηνείας κατέληξαν σε ηθοποιούς που παίζουν στις νέες ταινίες δύο ήδη βραβευμένων με Χρυσό Φοίνικα σκηνοθέτες. Στον Ιάπωνα Koji Yakusho για την ιαπωνική ταινία του γερμανού σκηνοθέτη Wim Wenders και στην Τουρκάλα Merve Dizdar για το About Dry Glasses του Ceylan. Δύο ταινίες που θεωρήθηκαν αρκετά καλές αλλά όχι από τις καλύτερες της φιλμογραφίας τους και έτσι η κριτική επιτροπή τις απάλλαξε από τα μεγάλα βραβεία δίνοντάς του τα βραβεία ερμηνείας (δεδομένου ότι όλα και όλα είναι επτά βραβεία και το καθένα δίνεται σε διαφορετική ταινία εδώ και τριάντα χρόνια περίπου που αποφασίστηκε να μην παίρνει μια ταινία πολλά βραβεία). Το βραβείο σεναρίου κατέληξε στον τρίτο σκηνοθέτη της παρέας που επίσης έχει βραβευτεί με Χρυσό Φοίνικα, τον ιάπωνα auteur Hirokazu Kore-eda για το Monster, μια ταινία που συν τοις άλλοις μιλά για το μπούλινγκ. Το βραβείο ανήκει στον σεναριογράφο Yuji Sakamoto, που είναι μια από τις ελάχιστες φορές που το σενάριο δεν έγραψε ο ίδιος ο σκηνοθέτης. Το βραβείο σκηνοθεσίας απέσπασε ο γαλλοβιετναμέζος σκηνοθέτης Tran Anh Hung για το The Pot-au-Feu. Είναι το δεύτερο βραβείο που κερδίζει στις Κάννες μετά το Camera d' or το 1993 για το The Scent of Green Papaya. Το βραβείο της επιτροπής πήγε στον Aki Kaurismaki και το Fallen Leaves, μια από τις πολύ καλές ταινίες του δημιουργού, ενώ παλιότερα έχει κερδίσει και το μεγάλο βραβείο της επιτροπής για το The Man Without Past (2002), αλλά και το FIPRESCI για την Χάβρη (2011). Το μεγάλο βραβείο της επιτροπής στον Jonathan Glazer και το σπουδαίο The Zone of Interset, μια ταινία που πολλοί πίστευαν ότι θα κέρδιζε τον Φοίνικα. Τον Χρυσό Φοίνικα απέσπασε δικαίως το άλλο μεγάλο φαβορί της βραδιάς, το Anatomy of a Fall της Justine Triet. Πρόκειται για την τρίτη μόλις γυναίκα που κερδίζει με ταινία της τον Χρυσό Φοίνικα, μετά την Jane Campion για το The Piano το 1993 και την Julia Ducournau για το Titane το 2021. Είναι μια από τις λίγες φορές τα τελευταία χρόνια που τα βραβεία είναι πραγματικά δίκαια και "σωστά" και τυγχάνουν γενικής αποδοχής.